๑๒๕. เหตุคร่าชีวิตฉับพลัน ๖

 ๑๒๕. เหตุคร่าชีวิตฉับพลัน ๖

อคฺคิ อาโป อิตฺถี มูฬฺโห, สปฺโป ราชกุลานิ จ;

อปยนฺเต น คนฺตพฺพา, อจฺเจกปาณหารกาฯ

„ไฟ ๑ น้ำ ๑ สตรี ๑ คนหลง ๑

งู ๑ และราชตระกูลทั้งหลาย ๑ 

หกสิ่งนี้ ไม่ควรเข้าไปใกล้

อาจเป็นเหตุคร่าชีวิตฉับพลันได้.“

(โลกนีติ หมวดราชา คาถาที่ ๑๒๕, มหารหนีติ ๒๐๔, ธัมมนีติ ๒๑๒)

..

ศัพท์น่ารู้ :

อคฺคิ (ไฟ) อคฺคิ+สิ 

อาโป (น้ำ) อาป+สิ 

อิตฺถี (หญิง, สตรี) อิตฺถี+สิ 

มุฬฺโห (คนหลง,​ คนโง่) มุฬฺห+สิ 

สปฺโป (งู) สปฺป+สิ 

ราชกุลานิ (ตระกูลแห่งพระราชา, ราชสกุล, ราชวงศ์) ราช+กุล > ราชกุล+โย

จ (ด้วย, และ) นิบาตอรรถรวบรวม

อปยนฺเตน หรือ อปยนฺเต น (? ไม่แน่ใจ) ในมหารหนีติ เป็น ปยตโนปคนฺตพฺโพ, ในธัมมนีติ เป็น ปยตโนว คนฺตพฺโพ, แม้ในโลกนีติไตรพากย์ ก็เป็น อปยนฺโต คนฺตพฺโพ. สรุปแล้วไม่แน่ใจว่า ฉบับไหนถูกหรือผิด ฉะนั้น จึงขออนุญาตติดไว้ก่อนครับ.

คนฺตพฺพา (พึงไป, พึงถึง) คมุ+ตพฺพ ปัจจัยในกิจจกิตปัจจัย> คนฺตพฺพ+โย

อจฺเจกปาณหารกา (เครื่องประหารชีวิตพิเศษ, อาวุธปลิดชีพที่ร้ายกาจ) อจฺเจก+ปาณ+หารก > อจฺเจกปาณหารก+โย. ในมหารหนีติและธัมมนีติ เป็น มจฺจุปาณหรานิติ, ส่วนในโลกนีติไตรพากย์ เป็น อจฺเจกปาณหารานิ.

..