Freitag, 16. September 2022

๑๒๘. ผู้ตราบาป

๑๒๘. ผู้ตราบาป


มาตา ปุตฺตกรํ ปาปํ, สิสฺสปาปํ คุรุ ตถา;

ราชา รฎฺฐกรํ ปาปํ, ราชปาปํ ปุโรหิโตฯ


บาปที่ลูกทำ เป็นกรรมของพ่อแม่

บาปลูกศิษย์ทำ เป็นกรรมของครูอาจารย์

บาปที่พสกนิกรทำ เป็นกรรมของพระราชา

บาปที่พระราชาทำ เป็นกรรมของปุโรหิต.“


(โลกนีติ หมวดราชา คาถาที่ ๑๒๘, ธัมมนีติ ๒๘๓, กวิทัปปณนีติ ๒๖๒)


..


ศัพท์น่ารู้ :


มาตา (มารดา, แม่) มาตุ+สิ, มาจาก  มาน-ปูชายํ+ราตุ ปัจจัย,

  วิ. ธมฺเมน ปุตฺตํ มาเนตีติ มาตา.  (หญิงผู้บูชาบุตรโดยธรรม ชื่อว่า มารดา).

ปุตฺตกรํ (ที่บุตรกระทำ) ปุตฺต+กร > ปุตฺตกร+สิ  ในกวิทัปปณนีติ เป็น ปุตฺตกตํ (อันบุตรกระทำแล้ว)

ปาปํ (บาป, กรรมชั่ว, ความเลวทราม) ปาป+สิ

สิสฺสปาปํ (บาปของลูกศิษย์, ที่ศิษย์กระทำแล้ว) สิสฺส+ปาป > สิสฺสปาป+สิ  ในกวิทัปปณนีติ เป็น สิสฺสกตํ (อันศิษย์กระทำแล้ว)

คุรุ (ครู, อาจารย์) คุรุ+สิ  หมายเหตุ: เดิมเป็น คุรุกตา ได้แก้เป็น คุรุ ตถา เหมือนในกวิทัปปณนีติ คิดว่าเหมาะสมกว่า.

ตถา (เหมือนกัน, เช่นกัน, เหมือนอย่างนั้น)  นิบาตบอกความเปรียบเทียบ.

ราชา: (พระราชา) ราช+สิ 

รฎฺฐปาปํ (บาปของชาวแว่นแคว้นกระทำแล้ว, บาปที่พลเมืองกระทำ) รฏฺฐ+ปาป > รฏฺฐปาป+สิ ในกวิทัปปณีติ เป็น รฏฺฐกตํ (ที่แว่นแคว้นกระทำแล้ว). 

ราชปาปํ (บาปของพระราชา, บาปที่พระราชาทรงทำแล้ว) ราชกต+สิ ในกวิทัปปณนีติ เป็นราชากตํ

ปุโรหิโต  (ปุโรหิต, ที่ปรึกษาของพระราชา, ข้าราชการชั้นผู้ใหญ่) ปุโรหิต+สิ 


หมายเหตุ. คาถานี้เข้าใจยากครับ อาจมีความหมายเป็อย่างอื่นก็ได้ ขอแปลตามนี้ไปก่อน.


..


 

Keine Kommentare: