Dienstag, 20. September 2022

๑๓๒. สามัคคีคือพลัง

๑๓๒. สามัคคีคือพลัง


พหูนมปฺปสารานํ, สามคฺคิยา ชยํ ชเย;

ติเณหิ วตฺตเต โยตฺตํ, เตน นาโคปิ พชฺฌเตฯ


คนหมู่มากถึงมีกำลังน้อย

พึงชนะ(ศัตรู)ได้ ด้วยความสามัคคี

เชือกที่ฟั่นด้วยเส้นหญ้าทั้งหลาย

นายพรานย่อมเอาไปคล้องช้างได้.“


(โลกนีติ หมวดราชา คาถาที่ ๑๓๒, ธัมมนีติ ๒๒๐, มหารหนีติ ๒๒๖)


..


ศัพท์น่ารู้ :


พหูนํ (มาก, หลาย, เยอะ) พหุ+นํ

อปฺปสารานํ (เหล่าชนผู้มีกำลังน้อย) อปฺป+สาร > อปฺปสาร+นํ

สามคฺคิยา (ด้วยความพร้อมเพียง, ความสามัคคี) สามคฺคี+นา อิต.

ชยํ ชเย (พึงชนะ, ได้รับชัยชนะ) ชิ++เอยฺย ภูวาทิ. กัตตุ. วุทธิ อิ เป็น เอ, แปลง เอ เป็น อย, แปลง เอยฺย เป็น เอ ได้บ้าง. ส่วน ชยํ อาจเป็น ชย+อํ = ชยํ (ซึ่งชัย). หรือ ชยนฺต+สิ = ชยํ (ชนอยู่).  ในธัมมนีติ เป็น สามคฺคิยาติทุชฺชโย ตัดบทเป็น สามคฺคิยา+อติทุชฺชโย (เพราะความสามัคคี + ถูกเอาชนะได้โดยยากยิ่ง, ให้พ่ายแพ้ยากยิ่งนัก) 

ติเณน (หญ้า) ติณ+นา

วตฺตเต (ย่อมเป็นไป) วตฺต++เอ, ในธัมมนีติ เป็น วฎฺฎเต  (หมุน, เวียน, ฟั่น) วฏฺฏ++เต ภูวาทิ.​ กัตตุ.

โยตฺตํ (เชือก) โยตฺต+สิ นป. ในธัมมนีติ เป็น รชฺชุ (เชือก) รชฺชุ+สิ อิต.

เตน (ด้วยเชือกนั้น) +นา สัพพนาม 

นาโคปิ (แม้แต่ช้าง) นาโค+อปิ

พชฺฌเต (ถูกมัดอยู่) เหมือนในโลกนีติ พชฺฌเต มาจาก พธ++เต ทิวาทิ. กัตตุ. หรือ กัมม. ก็ได้

ในธัมมนีติ เป็น พนฺธเต (ย่อมผูก) พนฺธ++เต ภูวาทิ. กัตตุ. ถ้ากัมมวาจก ก็ต้องเป็น พนฺธียเต.


..


 

Keine Kommentare: