Mittwoch, 30. November 2022

๒๖. คนกับโคต่างกันอย่างไร

 

๒๖. คนกับโคต่างกันอย่างไร


โภชนํ เมถุนํ นิทฺทา, คเว โปเส วิชฺชติ;

วิชฺชา วิเสโส โปสสฺส, ตํหีโน โคสโม ภเว.


การกิน การร่วมสังวาส การนอน

มีอยู่ในโคและมนุษย์เหมือนกัน

แต่วิชาความรู้เป็นสิ่งพิเศษสำหรับคน

คนที่ไร้วิชาความรู้ก็ไม่ต่างอะไรกับโค.


(ธรรมนีติ สิปปกถา ๒๖, โลกนีติ ๒๒, มหารหนีติ ๑๑๘)


--

ศัพท์น่ารู้ :


โภชนํ (การกิน, การบริโภค) โภชน+สิ นป.

เมถุนํ (เมถุน, กรรมของคนคู่, การเสพสังวาส) เมถุน+สิ นป.

นิทฺทา (การนอน, การหลับ) นิทฺทา+สิ อิต.

คเว (ในโค, วัว) โค+สฺมึ, แปลง โอ เป็น อว ด้วย ศัพท์ § อวํมฺหิ . (รู ๑๗๐)

โปเส (บุรุษ, คน, มนุษย์) โปส+สฺมึ

(ด้วย, และ) นิบาตในอรรถสมุจจยะ (รวบรวบ) 

วิชฺชติ (มีอยู่) √วิท++ติ ทิวาทิ. กัตตุ.

วิชฺชา (วิชา, วิทยา, ความรู้) วิชฺชา+สิ 

วิเสโส (วิเสส, พิเศษ, แตกต่าง) วิเสส+สิ 

โปสสฺส (สำหรับชาย, แก่บุรุษ, คน) โปส+ 

ตํหีโน (ผู้เลวด้วยวิชานั้น, ผู้ทรามด้วยวิทยานั้น) +หีน > ตํหีน+สิ, วิ. ตาย หีโน ตํหีโน. (ตํหีนะ คือผู้เลวด้วยวิชานั้น) 

โคสโม (ผู้เสมอด้วยโค) โค+สม > โคสม+สิ, วิ. โคเณน สโม โคสโม. (โคสมะ คือผู้เสมอด้วยโค)

ภเว (พึงเป็น) √ภู++เอยฺย ภูวาทิ. กัตตุ.



--


อีกสำนวนหนึ่งจาก โลกนีติไตรพากย์ ของ เสฐียรโกเศศ-นาคประทีป ท่านแปลไว้น่าฟัง ดังนี้



การกิน เมถุน นอน ในโคและบุรุษเหมือนกัน 

แต่วิชาเป็นพิเศษสำหรับบุรุษ คนไร้วิชาก็เสมอกับโค.


--


อีกสำนวนหนึ่ง จากราชนีติ ธรรมนีติ โดย นายทอง หงศ์ลดารมภ์ (มหากิม) ท่านแปลไว้น่าฟัง ดังนี้...


การกิน การนอน และเมถุน

ในโคกับคน มีเหมือนกัน

แต่วิทยาคุณมีพิเศษในคน

คนไร้วิทยาคุณก็เท่ากับโค.


--


Keine Kommentare: