๔๐๙. ธรรมทานประเสริฐที่สุด

๔๐๙. ธรรมทานประเสริฐที่สุด

สพฺพทานํ ธมฺมทานํ ชินาติ;

สพฺพรสํ ธมฺมรโส ชินาติ,

สพฺพรตึ ธมฺมรติ ชินาติ;

สพฺพทุกฺขํ ตณฺหกฺขโย ชินาติ.

การให้ธรรมเป็นทานย่อมชนะการให้ทั้งปวง 

รสแห่งธรรมย่อมชนะรสทั้งปวง

ความยินดีในธรรมย่อมชนะความยินดีทั้งปวง 

ความสิ้นตัณหาย่อมชนะทุกข์ทั้งปวง.

(ธรรมนีติ ปกิณณกกถา ๔๐๙, ขุ. ธ. ๒๕/๓๔)

--

ศัพท์น่ารู้ : 

สพฺพทานํ (ซี่งการให้ทั้งปวง) สพฺพ+ทาน > สพฺพทาน+อํ

ธมฺมทานํ (การให้ธรรม) ธมฺม+ทาน > ธมฺมทาน+สิ

ชินาติ (ย่อมชนะ) ชิ+นา+ติ กิยาทิ.​ กัตตุ.

สพฺพรสํ (ซึ่งรสทั้งปวง) สพฺพ+รส > สพฺพรส+อํ

ธมฺมรโส (รสแห่งธรรม) ธมฺม+รส > ธมฺมรส+สิ

สพฺพรตึ (ซึ่งความยินดีทั้งปวง) สพฺพ+รติ > สพฺพรติ+อํ

ธมฺมรติ (ความยินดีในธรรม) ธมฺม+รติ > ธมฺมรติ+สิ

สพฺพทุกฺขํ (ซึ่งความทุกข์ทั้งปวง) สพฺพ+ทุกฺข > สพฺพทุกฺข+อํ

ตณฺหกฺขโย (ความสิ้นตัณหา) ตณฺหา+ขย > ตณฺหกฺขย+สิ

ในอรรถกถาท่านขยายความก่อนที่พระพุทธองค์จะตรัสพระคาถา ไว้น่าฟังดังนี้ :

„ สพฺพทานานํ ธมฺมทานํ เสฏฺฐํ, 

- บรรดาทานทั้งปวง ธรรมทาน ประเสริฐที่สุด

สพฺพรสานํ ธมฺมรโส เสฏฺโฐ, 

- บรรดารสทั้งปวง ธรรมรส ประเสริฐสที่สุด 

สพฺพรตีนํ ธมฺมรติ เสฏฺฐา, 

- บรรดาความยินดีทั้งปวง ความยินดีในธรรม ประเสริฐที่สุด

ตณฺหกฺขโย ปน อรหตฺตํ สมฺปาปกตฺตา เสฏฺโฐเยว. 

- ส่วนการสิ้นไปแห่งตัณหา ประเสริฐที่สุดนั่นเทียว เพราะทำให้ถึงความเป็นพระอรหันต์“

--

อีกสำนวนหนึ่งจาก โลกนีติไตรพากย์ (พากย์ธัมมนีติ) ของ เสฐียรโกเศศ-นาคประทีป ท่านแปลไว้น่าฟัง ดังนี้

การให้ธรรม ย่อมชำนะการให้ทุกอย่าง 

รสธรรม ย่อมชำนะรสทุกอย่าง

ยินดีในธรรม ย่อมชำนะความยินดีทุกอย่าง

ความสิ้นตัณหา ย่อมชำนะทุกข์ทั้งปวง.

--

อีกสำนวนหนึ่ง จากราชนีติ ธรรมนีติ โดย นายทอง หงศ์ลดารมภ์ (มหากิม) ท่านแปลไว้น่าฟัง ดังนี้..

ให้ธรรมเป็นทาน ชำนะทานทุกอย่าง

รสธรรมชำนะรสทุกอย่าง

ความยินดีในธรรม ชำนะความยินทุกอย่าง

ความสิ้นตัณหาชำนะทุกข์ทั้งปวง.

--