ปัญหาและเฉลย(วิชาธรรม) นักธรรมชั้นตรี ปี 2544

ปัญหาและเฉลยวิชาธรรม นักธรรมชั้นตรี

สอบในสนามหลวง
วันเสาร์ ที่ ๓ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๔๔

๑. ๑.๑ ธรรมคุ้มครองโลกมีอะไรบ้าง ? ๑.๒ ธรรมข้อนี้จะคุ้มครองโลกได้อย่างไร ? ตอบ: ๑.๑ มี ๒ อย่างคือ ๑) หิริ ความละอายแก่ใจ ๒) โอตตัปปะ ความเกรงกลัว ๑.๒ ธรรมข้อนี้จะคุ้มครองโลกได้ เนื่องจากปัจจุบันโลกที่เกิดวิกฤตการณ์ในด้านต่าง ๆ ส่วนหนึ่งนั้นเป็นเพราะชาวโลกละทิ้งธรรม คือ หิริ และโอตตัปปะ ไม่ละอายแก่ใจ ไม่เกรงกลัวต่อผลแห่งความชั่ว ขาดเมตตากรุณา เป็นคนเห็นแก่ตัวจัด มีการเบียดเบียน กระทำทุจริต โดยวิธีการต่าง ๆ หากชาวโลกมีธรรมคู่นี้ตั้งมั่นในใจแล้ว ก็จะช่วยคุ้มครองโลกให้พ้นจากภาวะวิกฤตในปัจจุบันได้ ๒. ๒.๑ พระรัตนตรัย กับไตรสรณคมน์ เป็นอย่างเดียวกัน หรือต่างกันอย่างไร ? ๒.๒ การเปล่งวาจาถึงรัตนะ ๓ เป็นที่พึ่ง จัดเป็นอย่างไหนใน ๒ อย่างนั้น ? ตอบ: ๒.๑ ต่างกัน พระรัตนตรัย ได้แก่หมวด ๓ แห่งรัตนะ คือ พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ ส่วนไตรสรณคมน์ ได้แก่การถึง (เข้าถึง) พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ เป็นสรณะ ๒.๒ จัดเป็นไตรสรณคมน์ ๓. ๓.๑ ปธาน ๔ มีอะไรบ้าง ? ๓.๒ คนเสพยาเสพย์ติด เพียรพยายามจะเลิกให้ได้ ชื่อว่าตั้งอยู่ในปธานข้อไหน ? ตอบ: ๓.๑ มี ๑) สังวรปธาน เพียรระวังไม่ให้บาปเกิดขึ้นในสันดาน ๒) ปหานปธาน เพียรละบาปที่เกิดขึ้นแล้ว ๓) ภาวนาปธาน เพียรให้กุศลเกิดขึ้นในสันดาน ๔) อนุรักขนาปธาน เพียรรักษากุศลที่เกิดขึ้นแล้วไม่ให้เสื่อม ๓.๒ ตั้งอยู่ในปหานปธาน ๔. ๔.๑ อริยสัจ ๔ มีอะไรบ้าง ? ๔.๒ ปรารถนาสิ่งใด ไม่ได้สมหวัง จัดเป็นอริยสัจข้อไหน ? ตอบ: ๔.๑ มี ๑) ทุกข์ ๒) สมุทัย คือ เหตุให้ทุกข์เกิด ๓) นิโรธ คือ ความดับทุกข์ ๔) มรรค คือ ข้อปฏิบัติให้ถึงความดับทุกข์ ๔.๒ จัดเป็นทุกข์ ๕. ๕.๑ กรรมที่เป็นบาปหนักที่สุด มีชื่อเรียกว่าอะไร ? คืออะไรบ้าง ? ๕.๒ เพราะเหตุไรจึงเป็นกรรมที่เป็นบาปหนักที่สุด ? ตอบ: ๕.๑ มีชื่อเรียกว่า อนันตริยกรรม คือ ๑) มาตุฆาต ฆ่ามารดา ๒) ปิตุฆาต ฆ่าบิดา ๓) อรหันตฆาต ฆ่าพระอรหันต์ ๔) โลหิตุปบาท ทำร้ายพระพุทธเจ้าจนถึงยังพระโลหิตให้ห้อขึ้นไป ๕) สังฆเภท ยังสงฆ์ให้แตกจากกัน ๕.๒ เพราะห้ามสวรรค์ ห้ามนิพพาน ตั้งอยู่ในฐานปาราชิกของผู้นับถือ พระพุทธศาสนา ห้ามไม่ให้ทำเป็นเด็ดขาด ๖. ๖.๑ ทรัพย์ประเภทไหนเรียกว่าอริยทรัพย์ ? ๖.๒ อริยทรัพย์ดีกว่าทรัพย์ภายนอกเพราะเหตุไร ? ตอบ: ๖.๑ ทรัพย์ คือคุณความดีที่มีในสันดานอย่างประเสริฐ เรียกว่า อริยทรัพย์ มี ศรัทธา ศีล เป็นต้น ๖.๒ ดีกว่า เพราะอริยทรัพย์ เป็นคุณธรรม เครื่องบำรุงจิตใจให้ปลื้มให้อบอุ่น มีแล้วไม่ต้องเป็นทุกข์กังวลในการคุ้มครองป้องกันโจรภัยเป็นต้น ใครแย่งชิงไปไม่ได้ ใช้เท่าใดก็ไม่ต้องกลัวหมดสิ้น ไม่ต้องเสี่ยงภัยในการแสวงหา เป็นต้น ทั้งสามารถติดตามเป็นที่พึ่งในสัมปรายภพได้ด้วย ๗. ๗.๑ โลกธรรมมีกี่อย่าง ? อะไรบ้าง ? ๗.๒ ท่านสอนให้ปฏิบัติต่อโลกธรรมอย่างไร ? ตอบ: ๗.๑ มี ๘ อย่าง คือ มีลาภ ๑ ไม่มีลาภ ๑ มียศ ๑ ไม่มียศ ๑ สรรเสริญ ๑ นินทา ๑ สุข ๑ ทุกข์ ๑ ๗.๒ สอนอย่างนี้ คือในโลกธรรมทั้ง ๘ อย่างนี้ อย่างใดอย่างหนึ่งเกิดขึ้น ควรพิจารณาว่า สิ่งนี้เกิดขึ้นแล้วแก่เรา มันเป็นของไม่เที่ยง เป็นทุกข์ มีความแปรปรวนเป็นธรรมดา ควรรู้ตามที่เป็นจริง อย่าให้ครอบงำจิตได้ คืออย่ายินดีในส่วนที่ปรารถนา อย่ายินร้ายในส่วนที่ไม่ปรารถนา ๘. ๘.๑ อบายมุข ๔ มีอะไรบ้าง ? ๘.๒ การเที่ยวกลางคืนมีโทษอย่างไรบ้าง ? ตอบ: ๘.๑ มี ๑) ความเป็นนักเลงหญิง ๒) ความเป็นนักเลงสุรา ๓) ความเป็นนักเลงเล่นการพนัน ๔) ความคบคนชั่วเป็นมิตร ๘.๒ มีโทษ ๖ อย่างคือ ๑) ชื่อว่าไม่รักษาตัว ๒) ชื่อว่าไม่รักษาลูกเมีย ๓) ชื่อว่าไม่รักษาทรัพย์สมบัติ ๔) เป็นที่ระแวงของคนทั้งหลาย ๕) มักถูกใส่ความ ๖) ได้ความลำบากมาก ๙. ๙.๑ มิตตปฏิรูปได้แก่คนพวกไหนบ้าง ? ๙.๒ พระพุทธเจ้าทรงสอนให้ปฏิบัติต่อคนพวกนี้อย่างไร ? ตอบ: ๙.๑ ได้แก่ ๑) คนปอกลอก ๒) คนดีแต่พูด ๓) คนหัวประจบ ๔) คนชักชวนในทางฉิบหาย ๙.๒ ทรงสอนให้หลีกเลี่ยงไม่ควรคบเป็นมิตร เหมือนคนเดินทางหลีกเลี่ยงทางที่มีภัยอันตรายเสีย ฉะนั้น ๑๐. ๑๐.๑ จงเขียนศีล ๕ ข้อที่ ๓ พร้อมทั้งคำแปล ๑๐.๒ อุบาสก อุบาสิกา ควรงดเว้นการค้าขายที่ไม่ชอบธรรมอะไรบ้าง ? ตอบ: ๑๐.๑ กาเมสุ มิจฉาจารา เวรมณี เว้นจากการประพฤติผิดในกาม ๑๐.๒ ควรงดเว้น ๑) ค้าขายเครื่องประหาร ๒) ค้าขายมนุษย์ ๓) ค้าขายสัตว์เป็นสำหรับฆ่าเพื่อเป็นอาหาร ๔) ค้าขายน้ำเมา ๕) ค้าขายยาพิษ

ผู้ออกข้อสอบ	:	๑.	พระธรรมกวี	วัดราชาธิวาส
		๒.	พระราชรัตนดิลก	วัดปทุมคงคา
		๓.	พระศรีสิทธิเมธี	วัดดุสิดาราม
ตรวจ/ปรับปรุง	:	โดยสนามหลวงแผนกธรรม