ปัญหาและเฉย(สัมพันธ์ไทย) ประโยค ป.ธ. ๓ ปี 2555

ประโยค ป.ธ. ๓

สัมพันธ์ไทย

สอบ วันที่ ๑๘ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๕

______________________

เอกสฺมึ หิ สมเย ทหเร จ สามเณเร จ อตฺตโน ธมฺมาจริยานํเยว จีวรรชนาทีนิ เวยฺยาวจฺจานิ กโรนฺเต ทิสฺวา เอกจฺเจ เถรา จินฺตยึสุ มยํปิ พฺยญฺชนสมเย กุสลา อมฺหากเมว กิญฺจิ นตฺถิ ยนฺนูน มยํ สตฺถารํ อุปสงฺกมิตฺวา เอวํ วเทยฺยาม มยํ พฺยญฺชนสมเย กุสลา อญฺเญสํ สนฺติเก ธมฺมํ อุคฺคณฺหิตฺวาปิ อิเมสํ สนฺติเก อโสเธตฺวา มา สชฺฌายิตฺถาติ ทหรสามเณเร อาณาเปถาติ เอวํ หิ อมฺหากํ ลาภสกฺกาโร วฑฺฒิสฺสตีติ ฯ เต สตฺถารํ อุปสงฺกมิตฺวา ตถา วทึสุ ฯ สตฺถา เตสํ วจนํ สุตฺวา อิมสฺมึ สาสเน ปเวณิวเสเนว เอวํ วตฺตุํ ลภติ อิเม ปน ลาภสกฺการนิสฺสิตาติ ญตฺวา อหํ ตุมฺเห วากฺกรณมตฺเตน สาธุรูปาติ น วทามิ ยสฺส ปเนเต อิสฺสาทโย ธมฺมา อรหตฺตมคฺเคน สมุจฺฉินฺนา เอโสเอว สาธุรูโปติ วตฺวา อิมา คาถา อภาสิ

น วากฺกรณมตฺเตน วณฺณโปกฺขรตาย วา

สาธุรูโป นโร โหติ อิสฺสุกี มจฺฉรี สโฐ

ยสฺส เจตํ สมุจฺฉินฺนํ มูลฆจฺฉํ สมูหตํ

ส วนฺตโทโส เมธาวี สาธุรูโปติ วุจฺจตีติ ฯ

ให้เวลา ๔ ชั่วโมง กับ ๑๕ นาที.

เฉลย ประโยค ป.ธ. ๓

สัมพันธ์ไทย

หิ ศัพท์ วิตฺถารโชตก เอกสฺมึ วิเสสน ของ สมเย ๆ กาลสตฺตมี ใน จินฺตยึสุ เถรา สยกตฺตา ใน จินฺตยึสุ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตวาจก ทหเร ก็ดี สามเณเร ก็ดี อวุตฺตกมฺม ใน ทิสฺวา จ สองศัพท์ ปทสมุจฺจยตฺถ เข้ากับ ทหเร และ สามเณเร อตฺตโน สามีสมฺพนฺธ ใน ธมฺมาจริยานํ ๆ สมฺปทาน ใน กโรนฺเต เอว ศัพท์ อวธารณ เข้ากับ ธมฺมาจริยานํ จีวรรชนาทีนิ วิเสสน ของ เวยฺยาวจฺจานิ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน กโรนฺเต ๆ วิเสสน ของ ทหเร และ สามเณเร ทิสฺวา ปุพฺพกาลกิริยา ใน จินฺตยึสุ เอกจฺเจ วิเสสน ของ เถรา

“มยํ สยกตฺตา ใน อมฺห ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ปิ ศัพท์ อเปกฺขตฺถ เข้ากับ มยํ พฺยญฺชนสมเย ภินฺนาธาร ใน กุสลา ๆ วิกติกตฺตา ใน อมฺห,

ผลํ สยกตฺตา ใน นตฺถิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อมฺหากํ สมฺปทาน ใน นตฺถิ เอว ศัพท์ อวธารณ เข้ากับ อมฺหากํ กิญฺจิ วิเสสน ของ ผลํ, ยนฺนูน ศัพท์ ปริกปฺปตฺถ มยํ สยกตฺตา ใน วเทยฺยาม ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก สตฺถารํ อวุตฺตกมฺม ใน อุปสงฺกมิตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน วเทยฺยาม เอวํ กิริยาวิเสสน ใน วเทยฺยาม

“(ภนฺเต อาลปน) มยํ สยกตฺตา ใน อมฺห ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก พฺยญฺชนสมเย ภินฺนาธาร ใน กุสลา ๆ วิกติกตฺตา ใน อมฺห,

ตุมฺเห สยกตฺตา ใน อาณาเปถ* ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก (หรือสัมพันธ์ว่า ตุมฺเห เหตุกตฺตา ใน อาณาเปถ ทหรสามเณเร การิตกมฺม ใน อาณาเปถ ๆ อาขฺยาตบท เหตุกตฺตุวาจก)

‘ตุมฺเห สยกตฺตา ใน สชฺฌายิตฺถ มา ศัพท์ ปฏิเสธ ใน สชฺฌายิตฺถ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อญฺเสํ วิเสสน ของ ภิกฺขูนํ ๆ สามีสมฺพนฺธ ใน สนฺติเก ๆ วิสยาธาร ใน อุคฺคณฺหิตฺวา ธมฺมํ อวุตฺตกมฺม ใน อุคฺคณฺหิตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน อโสเธตฺวา ปิ ศัพท์ อเปกฺขตฺถ เข้ากับ อุคฺคณฺหิตฺวา อิเมสํ วิเสสน ของ ภิกฺขูนํ ๆ สามีสมฺพนฺธ ใน สนฺติเก ๆ วิสยาธาร ใน อโสเธตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน สชฺฌายิตฺถ อิติ ศัพท์ อาการ ใน อาณาเปถ ทหรสามเณเร อวุตฺตกมฺม ใน อาณาเปถ อิติ ศัพท์ สรูป ใน เอวํ,

หิ ศัพท์ วากฺยารมฺภ ลาภสกฺกาโร สยกตฺตา ใน วฑฺฒิสฺสติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก เอวํ ศัพท์ ปการตฺถ อมฺหากํ สมฺปทาน ใน วฑฺฒิสฺสติ อิติ ศัพท์ อาการ ใน จินฺตยึสุ ฯ

เต วิเสสน ของ เถรา ๆ สยกตฺตา ใน วทึสุ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก สตฺถารํ อวุตฺตกมฺม ใน อุปสงฺกมิตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน วทึสุ ตถา กิริยาวิเสน ใน วทึสุ ฯ

สตฺถา สยกตฺตา ใน อภาสิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก เตสํ วิเสสน ของ เถรานํ ๆ สามีสมฺพนฺธ ใน วจนํ ๆ อวุตฺตกมฺม ใน สุตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน ตฺวา

“โกจิ สยกตฺตา ใน ลภติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก อิมสฺมึ วิเสสน ของ สาสเนๆ ภินฺนาธาร ใน ปเวณิ– ปเวณิวเสน กรณ ใน ลภติ เอว ศัพท์ อวธารณ เข้ากับ ปเวณิวเสน เอวํ กิริยาวิเสสน ใน วตฺตุ ๆ ตุมตฺถสมฺปทาน ใน ลภติ,

ปน ศัพท์ วิเสสโชตก อิเม วิเสสน ของ ภิกฺขู ๆ สยกตฺตา ใน โหนฺติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ลาภสกฺการนิสฺสิตา วิกติกตฺตา ใน โหนฺติ อิติ ศัพท์ อาการ ใน ญตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน วตฺวา

“อหํ สยกตฺตา ใน วทามิ น ศัพท์ ปฏิเสธ ใน วทามิ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก ตุมฺเห อวุตฺตกมฺม ใน วทามิ วากฺกรณมตฺเตน วิเสสน ของ การเณน ๆ เหตุ ใน วทามิ สาธุรูปา สรูป ใน อิติ ๆ ศัพท์ อาการ ใน วทามิ, ปน ศัพท์ ปกฺขนฺตรโชตก ธมฺมา วุตฺตกมฺม ใน สมุจฺฉินฺนา ปุคฺคลสฺส ฉฏฺีอนภิหิตกตฺตา ใน สมุจฺฉินฺนา ๆ กิตบท กมฺมวาจก ยสฺส วิเสสน ของ ปุคฺคลสฺส เอเต ก็ดี อิสฺสาทโย ก็ดี วิเสสน ของ ธมฺมา อรหตฺตมคฺเคน กรณ ใน สมุจฺฉินฺนา, เอโส วิเสน ของ ปุคฺคโล ๆ สยกตฺตา ใน โหติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก เอว ศัพท์ อวธารณ เข้ากับ เอโส สาธุรูโป วิกติกตฺตา ใน โหติ อิติ ศัพท์ อาการ ใน วตฺวา ๆ ปุพฺพกาลกิริยา ใน อภาสิ อิมา วิเสสน ของ คาถา ๆ อวุตฺตกมฺม ใน อภาสิ

นโร สยกตฺตา ใน โหติ ๆ อาขฺยาตบท กตฺตุวาจก น ศัพท์ ปฏิเสธนตฺถ วากฺกรณมตฺเตน วิเสสน ของการเณน ๆ ก็ดี วณฺณโปกฺขรตาย ก็ดี เหตุ ใน โหติ วา สองศัพท์ ปทวิกปฺปตฺถ เข้ากับ วากฺกรณมตฺเตน การเณน และ วณฺณโปกฺขรตาย สาธุรูโป วิกติกตฺตา ใน โหติ อิสฺสุกี ก็ดี มจฺฉรี ก็ดี สโ ก็ดี วิเสสน ของ นโร,

จ ศัพท์ ปกฺขนฺตรโชตก อิสฺสาทิโทสชาตํ วุตฺตกมฺม ใน สมุจฺฉินฺนํ และ สมูหตํ ปุคฺคลสฺส ฉฏฺีอนภิหิตกตฺตา ใน สมุจฺฉินฺนํ และ สมูหตํ กิริยาสองบท กิตบท กมฺมวาจก ยสฺส วิเสสน ของ ปุคฺคลสฺส เอตํ วิเสสน ของ อิสฺสาทิโทสชาตํ มูลฆจฺฉํ วิกติกมฺม ใน กตฺวา ๆ กิริยาวิเสสน ใน สมูหตํ, โส ก็ดี วนฺตโทโส ก็ดี เมธาวี ก็ดี วิเสสน ของ ปุคฺคโล ๆ วุตฺตกมฺม ใน วุจฺจติ มยา อนภิหิตกตฺตา ใน วุจฺจติ ๆ อาขฺยาตบท กมฺมวาจก สาธุรูโป สรูป ใน อิติ ๆ ศัพท์ อาการ ใน วุจฺจติ อิติ ศัพท์ สรูป ใน อิมา คาถา ฯ

(* อาณาเปติ มีความเห็นหลายนัย เช่น อาณฺ = เปสเน (ส่งไป, สั่ง, บังคับ) + ณาเป + ติ หรือ อา + ญา (รู้) + ณาเป + ติ เป็นเหตุกัตตุวาจก อีกนัยหนึ่ง อา + ณปฺ + เณ + ติ เป็นกัตตุวาจก)

พระปิฎกโกศล มโนกโร วัดปากน้ำ เฉลย

สนามหลวงแผนกบาลี ตรวจแก้.