ปัญหาและเฉลย(วิชาธรรม) ธรรมศึกษาชั้นเอก ปี 2547

ปัญหาและเฉลยวิชาธรรม ธรรมศึกษาชั้นเอก

สอบในสนามหลวง

วันพุธ ที่ ๑ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๔๗

คำสั่ง : จงเลือกคำตอบที่ถูกที่สุดเพียงคำตอบเดียว แล้วกากบาท (X) ลงในช่อง

ของข้อที่ต้องการ ในกระดาษคำตอบ ให้เวลา ๕๐ นาที (๑๐๐ คะแนน)

 __________________

๑. คำว่า “ จงมาดูโลกนี้ ” พระองค์ตรัสไว้เพื่อพระประสงค์ใด ?

ก. เพื่อให้เพลิดเพลิน ข. เพื่อมิให้หลงชม

ค. เพื่อให้สลดใจ ง. เพื่อให้เห็นโลก

๒. คำว่า “ พวกคนเขลา ” หมายถึงบุคคลในข้อใด ?

ก. คนอันธพาล ข. คนสมองไม่ดี

ค. คนเสียสติ ง. คนผู้ไร้วิจารณญาณ

๓. คำว่า “ พวกผู้รู้ ” หมายถึงใคร ?

ก. ผู้รู้โลกธรรม ข. ผู้รู้โลกตามเป็นจริง

ค. ผู้รู้ค่าของความงาม ง. ผู้รู้ทันเหตุการณ์

๔. คำว่า “ หาข้องอยู่ไม่ ” มีความหมายตรงกับข้อใด ?

ก. ไม่พัวพันในสิ่งล่อใจ ข. ไม่เกี่ยวข้องกับใครๆ

ค. ไม่ให้ความสนใจโลก ง. ไม่ปรารถนาเกิดในโลก

๕. ในเรื่องนิพพิทา อาการเช่นไร เรียกว่า สำรวมจิต ?

ก. ปิดใจไม่รับอารมณ์ ข. ปิดตาหูไม่ดูไม่ฟัง

ค. มนสิการกัมมัฏฐาน ง. ทำใจมิให้ขัดเคือง

๖. กิเลสกาม คือเจตสิกอันเศร้าหมอง ได้ชื่อว่า มาร เพราะเหตุใด ?

ก. เพราะเป็นเครื่องผูกใจ ข. เพราะเป็นคุณเศร้าหมอง

ค. เพราะล่อใจให้หลงระเริง ง. เพราะล้างผลาญคุณความดี

๗. วัตถุกามเป็นอารมณ์เครื่องผูกใจให้ติดอยู่ เรียกว่าอะไร ?

ก. ขันธมาร ข. บ่วงมาร

ค. มาร ง. มัจจุมาร

๘. การพิจารณาสังขารในข้อใด ไม่ใช่ปฏิปทาแห่งนิพพิทา ?

ก. ไม่เที่ยง ข. เป็นทุกข์

ค. ไม่แย้งอัตตา ง. ไม่อยู่ในอำนาจ

๙. ความหน่ายในขันธ์ ๕ เกิดขึ้นด้วยปัญญา จัดเป็นญาณอะไร ?

ก. ภังคญาณ ข. วิปากญาณ

ค. อาทีนวญาณ ง. นิพพิทาญาณ

๑๐. เบญจขันธ์ที่ผันแปรเปลี่ยนแปลงไปในระหว่าง เรียกอะไร ?

ก. ทุกขลักษณะ ข. อนิจจลักษณะ

ค. อนัตตลักษณะ ง. ชราลักษณะ

๑๑. เบญจขันธ์ที่ถูกเบียดเบียนบีบคั้นจากผัสสะต่างๆ เรียกอะไร ?

ก. ทุกขลักษณะ ข. อนิจจลักษณะ

ค. อนัตตลักษณะ ง. ชราลักษณะ

๑๒. ข้อใด ไม่จัดเป็นสังขารในเรื่องนิพพิทา ?

ก. อารมณ์ ข. นิพพาน

ค. ร่างกาย ง. วิญญาณ

๑๓. คำว่า “ อนัตตา ” กล่าวหมายเอาข้อใด ?

ก. ธรรมทั้งปวง ข. สังขารทั้งปวง

ค. เวทนาทั้งปวง ง. ทุกข์ทั้งปวง

๑๔. นิพัทธทุกข์ ได้แก่ข้อใด ?

ก. การเกิด ข. การแก่

ค. ความหิว ง. การตาย

๑๕. อวัยวะของมนุษย์ไม่ทำหน้าที่ตามปกติ จนเกิดความทุกข์ขึ้น จัดเป็นทุกข์ในข้อใด ?

ก. สภาวทุกข์ ข. สันตาปทุกข์

ค. วิปากทุกข์ ง. พยาธิทุกข์

๑๖. สภาวทุกข์ ได้แก่ข้อใด ?

ก. ความหิว ข. การเกิด

ค. ความเสียใจ ง. ถูกกิเลสเผาใจ

๑๗. ความทุกข์เพราะถูกไฟโทสะเผา จัดเป็นทุกข์ชนิดใด ?

ก. นิพัทธทุกข์ ข. สหคตทุกข์

ค. วิปากทุกข์ ง. สันตาปทุกข์

๑๘. ทุกขขันธ์ หรือทุกข์รวบยอด เกิดขึ้นเพราะสาเหตุใด ?

ก. เสื่อมลาภ ข. ถูกลงโทษ

ค. บริหารขันธ์ ง. การหากิน

๑๙. ความเป็นอนัตตาแห่งสังขาร พึงกำหนดรู้ด้วยอาการอย่างไร ?

ก. นั่นว่างเปล่า ข. นั่นของเรา

ค. นั่นเป็นเรา ง. นั่นตัวเรา

๒๐. เมื่อรู้ว่า “ สังขารเป็นไปตามเหตุปัจจัย ” พึงปฏิบัติอย่างไร ?

ก. มีสุขทุกเมื่อ ข. มีอคติทุกเมื่อ

ค. มีสติทุกเมื่อ ง. วางเฉยทุกเมื่อ

๒๑. การเห็นสังขารทั้งปวงเป็นทุกข์แล้วเบื่อหน่าย เรียกว่าอะไร ?

ก. วิราคะ ข. นิพพิทา

ค. วิมุตติ ง. นิพพาน

๒๒. ความหน่ายในสังขาร เป็นเหตุให้อะไรเกิดขึ้น ?

ก. ความหลุดพ้น ข. ความท้อแท้

ค. ความฟุ้งซ่าน ง. ความสิ้นกำหนัด

๒๓. ความติดพันห่วงใยในอารมณ์อันเป็นที่รัก เรียกว่าอะไร ?

ก. ความเมา ข. ความระหาย
ค. อาลัย ง. ตัณหา

๒๔. ความเวียนเกิดด้วยอำนาจกิเลส กรรม วิบาก เรียกว่าอะไร ?

ก. วัฏฏะ ข. อาลัย

ค. ตัณหา ง. วิบาก

๒๕. ข้อใด ไม่ใช่อารมณ์ยั่วยวนให้เกิดความเมา ในเรื่องวิราคะ ?

ก. สุข ข. ทุกข์

ค. บริวาร ง. ชีวิต

๒๖. การถือความศักดิ์สิทธิ์อันเนื่องมาจากเทพเจ้า มีการบวงสรวงขอพรจากพระอินทร์เป็นต้น สงเคราะห์เข้าในอาสวะข้อใด ?

ก. กามาสวะ ข. ภวาสวะ

ค. อวิชชาสวะ ง. ถูกทุกข้อ

๒๗. วิกขัมภนวิมุตติ เป็นความหลุดพ้นด้วยอำนาจแห่งอะไร ?

ก. ฌาน ข. ปัญญา

ค. ญาณ ง. สัทธา

๒๘. ในเรื่องวิสุทธิ ความบริสุทธิ์ภายใน ย่อมมีได้ด้วยอะไร ?

ก. ศีล ข. สมาธิ

ค. ปัญญา ง. ลอยบาป

๒๙. การพ้นจากกิเลสด้วยอำนาจอริยมรรค ละกิเลสได้เด็ดขาดจัดเป็นผลของวิมุตติข้อใด ?

ก. ตทังควิมุตติ ข. สมุจเฉทวิมุตติ

ค. ปฏิปัสสัทธิวิมุตติ ง. นิสสรณวิมุตติ

๓๐. พิจารณาเห็นสังขารอย่างไร จัดเป็นอุทยัพพยญาณ ?

ก. เห็นว่าไม่เที่ยง ข. เห็นว่าเป็นทุกข์

ค. เห็นว่าเป็นอนัตตา ง. เห็นว่าว่างเปล่า

๓๑. พิจารณาเห็นสังขารอย่างไร จัดเป็นภยตูปัฏฐานญาณ ?

ก. เห็นเป็นของหนัก ข. เห็นเป็นของย่อยยับ

ค. เห็นความเกิดดับ ง. เห็นเป็นของน่ากลัว

๓๒. ข้อใด เป็นทางนำไปสู่ความดับทุกข์ อันประเสริฐที่สุด ?

ก. อริยทรัพย์ ๗ ข. มรรคมีองค์ ๘

ค. บุญกิริยาวัตถุ ๑๐ ง. โลกธรรม ๘

๓๓. การเลี้ยงชีพโดยงดเว้นทุจริตประกอบสุจริต จัดเป็นวิสุทธิใด ?

ก. จิตตวิสุทธิ ข. ทิฏฐิวิสุทธิ

ค. กังขาวิตรณวิสุทธิ ง. สีลวิสุทธิ

๓๔. ธรรมที่ส่งผลต่อกันโดยลำดับจนถึงนิพพาน เหมือนการเดินทางด้วยรถ ๗ ผลัด
ตรงกับข้อใด ?

ก. วิสุทธิ ๗ ข. อริยทรัพย์ ๗

ค. สัปปุริสธรรม ๗ ง. โพชฌงค์ ๗

๓๕. ผู้มีความสงบในการทำ การพูด การคิด เว้นจากการทำร้ายกัน ชื่อว่ามีธรรมใด
อยู่ภายใน ?

ก. วิสุทธิ ข. วิมุตติ

ค. สันติ ง. วิราคะ

๓๖. กามคุณ ๕ มีรูปเป็นต้น ได้ชื่อว่าโลกามิส เพราะเหตุใด ?

ก. เพราะเป็นสิ่งน่าปรารถนา ข. เพราะเป็นเหยื่อตกปลา
ค. เพราะทำให้เกิดในโลกนี้ ง. เพราะล่อใจให้ติดในโลก

๓๗. คนที่ไม่ประมาทและเห็นภัยในความประมาท จัดเป็นคนเช่นไร ?

ก. รู้จักพระนิพพาน ข. ใกล้พระนิพพาน

ค. เข้าสู่พระนิพพาน ง. ถึงพระนิพพาน

๓๘. พระดำรัสว่า “ ภิกษุเธอจงวิดเรือนี้ ” เรือในที่นี้ คืออะไร ?

ก. อัตภาพ ข. กามภพ

ค. รูปภพ ง. อรูปภพ

๓๙. ข้อว่า ดิน น้ำ ไฟ ลม ไม่มีในนิพพานนั้น ส่องความว่าอะไร ?

ก. นิพพานเป็นโลกหนึ่ง ข. นิพพานเป็นนามขันธ์

ค. นิพพานมิใช่รูปขันธ์ ง. นิพพานมิใช่เบญจขันธ์

๔๐. ท่านสอนตจปัญจกกัมมัฏฐานก่อนกัมมัฏฐานอื่น เพื่ออะไร ?

ก. เพื่อต่อสู้กับกามฉันท์ ข. เพื่อมิให้ง่วงนอน

ค. เพื่อปฏิบัติได้สะดวก ง. เพื่อให้บรรลุฌาน

๔๑. กายเหมือนเรือ ใจเหมือนนายเรือ หากปล่อยใจให้หลงระเริง ไม่ฝึกอบรมจิต เป็นเหตุเสียหายอย่างไร ?

ก. ชักจูงให้ประพฤติชั่วทางกาย ข. ชักจูงให้ประพฤติชั่วทางวาจา

ค. ชักจูงให้อยู่ในความประมาท ง. ถูกทุกข้อ

๔๒. พิจารณาผม ขน เล็บ ฟัน หนัง โดยอาการอย่างไร จึงจัดเป็นกายคตาสติ ?

ก. โดยเป็นของปฏิกูล ข. โดยเป็นของน่ารักษา

ค. โดยเป็นของงดงาม ง. โดยเป็นของมีสีน่ารัก

๔๓. ผู้เจริญเมตตาพึงน้อมนึกถึงคนที่ตนไม่ชอบ ด้วยอาการอย่างไร จึงจะหายเกลียดชัง ?

ก. อย่านึกถึงเขาเลยดีกว่า ข. อย่าคบค้าสมาคมด้วย

ค. นึกถึงความดีที่เขามีอยู่ ง. หลีกหนีเสียให้ห่างไกล

๔๔. ผู้เจริญเมตตา เมื่อจะแผ่โดยเจาะจง พึงน้อมใจนึกถึงใครก่อน ?

ก. บิดา มารดา ข. ครู อาจารย์

ค. สามี ภรรยา ง. บุตร ธิดา

๔๕. ผู้เจริญกรุณา พึงกำหนดสัตว์ชนิดใดเป็นอารมณ์ ?

ก. สัตว์เลี้ยง ข. สัตว์บาดเจ็บ

ค. สัตว์น่ารัก ง. สัตว์ทุกจำพวก

๔๖. ผู้เจริญกรุณาอยู่เนืองๆ ย่อมกำจัดอะไรได้ ?

ก. พยาบาท ข. อภิชฌา

ค. กามราคะ ง. วิหิงสา

๔๗. การบริกรรมนึกว่า “ สัตว์ทั้งหลาย จงอย่าเสื่อมวิบัติไปจากสุขสมบัติที่ตนได้แล้วเลย ”
เป็นลักษณะแห่งพรหมวิหารข้อใด ?

ก. เมตตา ข. กรุณา

ค. มุทิตา ง. อุเบกขา

๔๘. ผู้เจริญพุทธานุสสติ ควรระลึกถึงอะไร ?

ก. ประวัติของพระพุทธเจ้า ข. คำสอนของพระพุทธเจ้า

ค. พระรูปของพระพุทธเจ้า ง. พระคุณของพระพุทธเจ้า

๔๙. ข้อใด ไม่ใช่หัวข้อของสติปัฏฐาน ๔ ?

ก. กาย ข. สัญญา

ค. จิต ง. ธรรม

๕๐. ผู้เจริญกัมมัฏฐานไม่ได้ผลตามที่ต้องการ เพราะสาเหตุใด ?

ก. มีเรื่องกังวลใจ ข. มีทรัพย์สมบัติมาก

ค. ไม่อยู่ในป่าช้า ง. เป็นคนเจ้าอารมณ์

ผู้ออกข้อสอบ	:	๑.	พระเทพวิสุทธิกวี	วัดราชาธิวาสวิหาร
		๒.	พระราชเมธาภรณ์	วัดบวรนิเวศวิหาร
		๓.	พระราชสุตกวี	วัดสุทัศนเทพวราราม
ตรวจ/ปรับปรุง	:		สนามหลวงแผนกธรรม