ปัญหาและเฉลย(วิชาวินัยบัญญัติ) นักธรรมชั้นเอก ปี 2545

ปัญหาและเฉลยวิชาวินัยบัญญัติ นักธรรมชั้นเอก

สอบในสนามหลวง

วันอาทิตย์ ที่ ๒๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๔๕

------------------

๑. ๑.๑ คำว่า ญัตติ อนุสาวนา อปโลกนะ อุปสัมปทาเปกขะ ได้แก่อะไร ? จงชี้แจง

๑.๒ ภิกษุผู้สามารถสวดกรรมวาจาได้แม่นยำและสละสลวย ต้องพร้อมด้วยคุณสมบัติ
อย่างไรบ้าง ?

๑. ๑.๑ ญัตติ ได้แก่คำเผดียงสงฆ์

อนุสาวนา ได้แก่คำประกาศปรึกษาและตกลงของสงฆ์

อปโลกนะ ได้แก่การบอกกันในที่ประชุมสงฆ์ ไม่ต้องตั้งญัตติ
ไม่ต้องสวดอนุสาวนา

อุปสัมปทาเปกขะ ได้แก่กุลบุตรผู้มุ่งอุปสมบท ฯ

๑.๒ อย่างนี้ คือ

๑) รู้จักประเภทของอักขระ

๒) รู้จักฐานกรณ์ของอักขระ
๓) ว่าเป็น ฯ

๒. ๒.๑ ภิกษุผู้นับเข้าในจำนวนสงฆ์ผู้ทำกรรมนั้นๆ ต้องเป็นภิกษุเช่นไร ?

๒.๒ เวลาทำสังฆกรรม ภิกษุที่อยู่ในสีมาเดียวกัน นับเข้าในจำนวนสงฆ์ผู้ทำกรรม
ทั้งหมดใช่หรือไม่ ? จงอธิบาย

๒. ๒.๑ ต้องเป็นภิกษุปกติ ไม่ถูกสงฆ์ยกเสียจากหมู่ด้วยอุกเขปนียกรรม มีสังวาส
เสมอด้วยสงฆ์ และเป็นสมานสังวาสของกันและกัน ฯ

๒.๒ ไม่ใช่ เพราะภิกษุที่เหลือจากจำนวนผู้ไม่มาเข้ากรรม เป็นผู้ควรให้ฉันทะ สงฆ์
ทำกรรมเพื่อภิกษุใด ภิกษุนั้นก็ไม่นับเข้าในจำนวนสงฆ์ และไม่ใช่ผู้ควรให้ฉันทะ
แต่เป็นผู้ควรเข้ากรรมนั้น ฯ

๓. ๓.๑ วิสุงคามสีมา พัทธสีมา ได้แก่สีมาเช่นไร ?

๓.๒ กฐิน เป็นสังฆกรรมอะไร ? การรับกฐิน ตลอดจนถึงกราน ต้องทำในสีมา
อย่างเดียว หรือทำนอกสีมาก็ได้ ?

๓. ๓.๑ วิสุงคามสีมา ได้แก่เขตที่สงฆ์ได้รับพระราชทานพระบรมราชานุญาตยกให้เป็น
แผนกหนึ่งจากบ้าน ฯ

พัทธสีมา ได้แก่วิสุงคามสีมานั้นเองอันสงฆ์ผูกแล้ว คือสมมติเป็นสมานสังวาส
สีมาแล้ว ฯ

๓.๒ เป็นญัตติทุติยกรรม ฯ การรับกฐิน การอปโลกน์เพื่อให้ผ้ากฐิน และการกรานกฐิน
ทำในสีมาหรือนอกสีมาก็ได้ การสวดญัตติทุติยกรรมวาจาให้ผ้ากฐิน ต้องทำในสีมา
อย่างเดียว ฯ

๔. ๔.๑ กฐินจะเดาะหรือไม่เดาะ กำหนดรู้ได้อย่างไร ?

๔.๒ ผ้าที่ทรงห้ามใช้เป็นผ้ากฐินได้แก่ผ้าเช่นไรบ้าง ?

๔. ๔.๑ กฐินเดาะ กำหนดรู้ได้ด้วยอาวาสปลิโพธและจีวรปลิโพธขาด หรือสิ้นเขตจีวรกาลที่
ขยายออกไปอีก ๔ เดือน กฐินไม่เดาะ กำหนดรู้ได้ด้วยอาวาสปลิโพธหรือ จีวร
ปลิโพธอย่างใดอย่างหนึ่งยังไม่ขาด และยังอยู่ในเขตจีวรกาลที่ขยายออกไปอีก ๔
เดือน ฯ

๔.๒ เช่นนี้ คือ

๑) ผ้าที่ไม่ได้เป็นสิทธิ เช่น ผ้าที่ขอยืมเขามา

๒) ผ้าที่ได้มาโดยอาการอันมิชอบ คือทำนิมิตได้มา

๓) ผ้าที่ได้มาโดยการพูดเลียบเคียง

๔) ผ้าเป็นนิสสัคคีย์

๕) ผ้าที่ได้มาโดยทางบริสุทธิ์ แต่เก็บไว้ค้างคืน ฯ

๕. ๕.๑ ผู้ที่ถูกห้ามอุปสมบท เพราะทำผิดต่อพระศาสนา ได้แก่คนเช่นไร ?

๕.๒ ในเวลาสวดกรรมวาจานั้น กำหนดด้วยสงฆ์นิ่งอยู่จนถึงบาลีคำใด อุปสมบทกรรม
จึงจะนับว่าเป็นการสำเร็จ ?

๕. ๕.๑ ได้แก่

๑) คนฆ่าพระอรหันต์

๒) คนทำร้ายภิกษุณี

๓) คนลักเพศ

๔) ภิกษุไปเข้ารีตเดียรถีย์

๕) ภิกษุต้องปาราชิกละเพศไปแล้ว

๖) ภิกษุผู้ทำสังฆเภท

๗) คนทำร้ายพระศาสดาจนถึงห้อพระโลหิต ฯ

๕.๒ กำหนดด้วยสงฆ์นิ่งอยู่จนถึงคำว่า โส ภาเสยฺย ที่แปลว่า ท่านผู้นั้นพึงพูดท้ายอนุสาวนาที่ ๓ จึงนับว่าเป็นการสำเร็จ ฯ

๖. ๖.๑ อนุวาทาธิกรณ์ที่เกิดขึ้นแล้วไม่รีบระงับ มีผลเสียอย่างไร ?

๖.๒ ภิกษุผู้ต้องอนุวาทาธิกรณ์ พึงปฏิบัติอย่างไร ?

๖. ๖.๑ มีผลเสีย คือทำให้เสียสีลสามัญญตาและเสียสามัคคี เป็นทางแตก เป็นนานา-
สังวาส จนถึงเป็นนานานิกาย ฯ

๖.๒ พึงปฏิบัติอย่างนี้ คือ

๑) เคารพในผู้พิจารณา

๒) ให้การตามความเป็นจริง

๓) พึงเชื่อฟังและปฏิบัติตามคำวินิจฉัยของสงฆ์

๔) ไม่ขุ่นเคือง ฯ

๗. ๗.๑ ลักษณะปกปิดอาบัตินั้น พระอรรถกถาจารย์ แสดงไว้กี่ประการ ? อะไรบ้าง ?

๗.๒ ภิกษุผู้เป็นโจทก์ จงใจหาความเท็จใส่ภิกษุอื่น และภิกษุผู้เป็นจำเลย จงใจปกปิด
ความประพฤติเสียของตนด้วยให้การเท็จ สงฆ์พึงนิคคหะด้วยกรรมอะไร ?

๗. ๗.๑ แสดงไว้ ๑๐ ประการ จัดเป็น ๕ คู่ คือ

๑) เป็นอาบัติ และรู้ว่าเป็นอาบัติ

๒) เป็นปกตัตตะ และรู้ว่าเป็นปกตัตตะ

๓) ไม่มีอันตราย และรู้ว่าไม่มีอันตราย

๔) อาจอยู่ และรู้ว่าอาจอยู่

๕) ใคร่จะปิด และปิดไว้ ฯ

๗.๒ สงฆ์พึงทำ ตัชชนียกรรม แก่ภิกษุผู้เป็นโจทก์ และตัสสปาปิยสิกากรรม แก่
ภิกษุผู้เป็นจำเลย ฯ

พระราชบัญญัติคณะสงฆ์

 

๘. ๘.๑ ตามพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ ใครเป็นผู้สถาปนาสมเด็จพระสังฆราช ?
ตอบโดยอ้างมาตรา

๘.๒ คำว่า คณะสงฆ์ และคณะสงฆ์อื่น แห่งมาตรา ๕ ทวิ ในพระราชบัญญัติ
คณะสงฆ์หมายถึงใคร ?

 

๘. ๘.๑ มาตรา ๗ พระมหากษัตริย์ทรงสถาปนาสมเด็จพระสังฆราชองค์หนึ่ง ฯ

๘.๒ คณะสงฆ์ หมายถึงบรรดาพระภิกษุที่ได้รับบรรพชาอุปสมบทจากพระ
อุปัชฌาย์ ตามพระราชบัญญัตินี้ หรือตามกฎหมายที่ใช้บังคับก่อนพระราช-
บัญญัตินี้ ไม่ว่าจะปฏิบัติศาสนกิจในหรือนอกราชอาณาจักร ฯ

คณะสงฆ์อื่น หมายถึงบรรดาบรรพชิตจีนนิกายหรืออนัมนิกาย ฯ

๙. ๙.๑ คณะสงฆ์จะตั้งเป็นอิสระ ไม่อยู่ภายใต้การปกครองของมหาเถรสมาคมได้หรือไม่ ?
จงอ้างมาตรา

๙.๒ จงให้ความหมายของคำต่อไปนี้

1. ที่วัด

ข) ที่ธรณีสงฆ์ ค) ที่กัลปนา

๙. ๙.๑ ไม่ได้ ต้องปฏิบัติตามมาตรา ๒๐ ความว่า คณะสงฆ์ต้องอยู่ภายใต้การปกครอง
ของมหาเถรสมาคม ฯ

๙.๒ ก) ที่วัด คือที่ซึ่งตั้งวัดตลอดจนเขตของวัดนั้น

ข) ที่ธรณีสงฆ์ คือที่ซึ่งเป็นสมบัติของวัด

ค) ที่กัลปนา คือที่ซึ่งมีผู้อุทิศแต่ผลประโยชน์ให้วัดหรือพระศาสนา ฯ

๑๐. ๑๐.๑ ผู้มิได้รับแต่งตั้งให้เป็นพระอุปัชฌาย์ หรือถูกถอดถอนจากความเป็นพระอุปัชฌาย์
กระทำการบรรพชาอุปสมบทแก่บุคคลอื่น ต้องระวางโทษอย่างไร ?

๑๐.๒ ตามพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ ผู้ดำรงตำแหน่งเลขาธิการมหาเถรสมาคมคือใคร ?

๑๐. ๑๐.๑ ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกินหนึ่งปี ฯ

๑๐.๒ คืออธิบดีกรมการศาสนาโดยตำแหน่ง ตามพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ มาตรา ๑๓ ความว่า ให้อธิบดีกรมการศาสนาเป็นเลขาธิการมหาเถรสมาคมโดยตำแหน่ง ฯ

ผู้ออกข้อสอบ	:	๑.	พระเทพรัชมงคลเมธี	วัดนรนาถสุนทริการาม
		๒.	พระเทพเวที	วัดชนะสงคราม
		๓.	พระศรีรัตนโมลี	วัดพระปฐมเจดีย์ จ.นครปฐม
ตรวจ/ปรับปรุง	:	โดยสนามหลวงแผนกธรรม