ปัญหาและเฉลย(วิชาธรรม) นักธรรมชั้นตรี ปี 2546

ปัญหาและเฉลยวิชาธรรม นักธรรมชั้นตรี

สอบในสนามหลวง

วันเสาร์ ที่ .. พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๔๖

๑.

๑.๑ โลกเดือดร้อนวุ่นวาย เพราะขาดธรรมอะไร ?

๑.๒ บุคคลมีกาย วาจา ใจ งดงาม เพราะปฏิบัติธรรมอะไร ?

ตอบ:

๑.๑ เพราะขาดธรรมคุ้มครองโลก ๒ อย่าง คือ

๑) หิริ ความละอายแก่ใจ

๒) โอตตัปปะ ความเกรงกลัว ฯ

๑.๒ เพราะปฏิบัติธรรมอันทำให้งาม ๒ อย่าง คือ

๑) ขันติ ความอดทน

๒) โสรัจจะ ความเสงี่ยม ฯ

๒.

๒.๑ รัตนะ ๓ มีอะไรบ้าง ?

๒.๒ รัตนะ ๓ นั้น มีคุณอย่างไร ?

ตอบ:

๒.๑ มี พระพุทธ ๑ พระธรรม ๑ พระสงฆ์ ๑ ฯ

๒.๒ มีคุณอย่างนี้ คือ

๑) พระพุทธเจ้ารู้ดีรู้ชอบด้วยพระองค์เองก่อนแล้ว สอนผู้อื่นให้รู้ตาม

๒) พระธรรมย่อมรักษาผู้ปฏิบัติไม่ให้ตกไปในที่ชั่ว

๓) พระสงฆ์ปฏิบัติชอบตามคำสอนของพระพุทธเจ้าแล้ว
สอนผู้อื่นให้กระทำตาม ฯ

๓.

๓.๑ ธรรมเป็นดุจล้อรถนำไปสู่ความเจริญ เรียกว่าอะไร ?

๓.๒

ปุพฺเพกตปุญฺตา หมายความว่าอย่างไร ?

ตอบ:

๓.๑ เรียกว่า จักรธรรม ฯ

๓.๒ หมายความว่า ความเป็นผู้ได้ทำความดีไว้ในปางก่อน ฯ

๔.

๔.๑ ปธาน ๔ มีอะไรบ้าง ?

๔.๒ เพียรระวังตนให้ห่างไกลจากสิ่งเสพติด จัดเข้าในปธานข้อไหน ?

ตอบ:

๔.๑ มี ๑) สังวรปธาน เพียรระวังไม่ให้บาปเกิดขึ้นในสันดาน

๒) ปหานปธาน เพียรละบาปที่เกิดขึ้นแล้ว

๓) ภาวนาปธาน เพียรให้กุศลเกิดขึ้นในสันดาน

๔) อนุรักขนาปธาน เพียรรักษากุศลที่เกิดขึ้นแล้วไม่ให้เสื่อม ฯ

๔.๒ จัดเข้าในสังวรปธาน ฯ

๕.

จงอธิบายความหมายของคำต่อไปนี้ ?

๕.๑ ปัจจยปัจจเวกขณะ

๕.๒ อภิณหปัจจเวกขณะ

ตอบ:

๕.๑ ปัจจยปัจจเวกขณะ คือ พิจารณาเสียก่อนจึงบริโภคปัจจัย ๔ คือ จีวร บิณฑบาต เสนาสนะ และเภสัช ไม่บริโภคด้วยตัณหา ฯ

๕.๒ อภิณหปัจจเวกขณะ คือ พิจารณาทุก ๆ วันว่า เรามีความแก่ มีความเจ็บมีความตายเป็นธรรมดา ไม่ล่วงพ้นความแก่ เจ็บ ตายไปได้ เราต้อง
พลัดพรากจากของรักของชอบใจทั้งสิ้น เรามีกรรมเป็นของ ๆ ตน เราทำดี จักได้ดี ทำชั่ว จักได้ชั่ว ฯ

๖.

๖.๑ ธาตุกัมมัฏฐาน มีอะไรบ้าง ?

๖.๒ กำหนดพิจารณาอย่างไร เรียกว่า ธาตุกัมมัฏฐาน ?

ตอบ:

๖.๑ มี ๔ คือ ธาตุดิน ธาตุน้ำ ธาตุไฟ ธาตุลม ฯ

๖.๒ กำหนดพิจารณากายนี้ ให้เห็นว่าเป็นแต่เพียงธาตุ ๔ คือ ดิน น้ำ ไฟ ลม ประชุมกันอยู่ ไม่ใช่เรา ไม่ใช่ของเรา เรียกว่า ธาตุกัมมัฏฐาน ฯ

๗.

๗.๑ พาหุสัจจะ หมายความว่าอย่างไร ?

๗.๒ พาหุสัจจะ เป็นอริยทรัพย์อย่างหนึ่งนั้น อธิบายอย่างไร ?

ตอบ:

๗.๑ หมายความว่า ความเป็นผู้เคยได้ยินได้ฟังมามาก ฯ

๗.๒ อธิบายว่า พาหุสัจจะ คือความเป็นผู้เคยได้ยินได้ฟังมามากนั้น ได้ชื่อว่าอริยทรัพย์ เพราะเป็นเหตุให้ได้อิฏฐผล มีลาภ ยศ สรรเสริญ สุข และไมตรี เป็นต้น ทั้งไม่เป็นภาระแก่เจ้าของ และที่ดีพิเศษกว่าทรัพย์สินเงินทองทั่วไป คือ ยิ่งใช้ยิ่งมี ฯ

๘.

๘.๑ สัมมาสังกัปปะ ดำริชอบ คือ ดำริอย่างไร ?

๘.๒ มรรคมีองค์ ๘ ข้อใดบ้างสงเคราะห์เข้าในสีลสิกขา ?

ตอบ:

๘.๑ คือ ดำริจะออกจากกาม ๑

ดำริในอันไม่พยาบาท ๑

ดำริในอันไม่เบียดเบียน ๑ ฯ

๘.๒ วาจาชอบ การงานชอบ เลี้ยงชีวิตชอบ สงเคราะห์เข้าในสีลสิกขา ฯ

๙.

๙.๑ บุคคลผู้สามารถยึดเหนี่ยวน้ำใจคนอื่นไว้ได้ เพราะตั้งอยู่ในธรรมอะไร ?

๙.๒ ธรรมในข้อ ๙.๑ นั้น มีอะไรบ้าง ?

ตอบ:

๙.๑ ในสังคหวัตถุ ๔ ฯ

๙.๒ มี ๑) ทาน ให้ปันสิ่งของของตนแก่ผู้อื่นที่ควรให้ปัน

๒) ปิยวาจา เจรจาวาจาที่อ่อนหวาน

๓) อัตถจริยา ประพฤติสิ่งที่เป็นประโยชน์แก่ผู้อื่น

๔) สมานัตตตา ความเป็นคนมีตนเสมอไม่ถือตัว ฯ

๑๐.

๑๐.๑ อบายมุข คืออะไร ?

๑๐.๒ ดื่มน้ำเมามีโทษอย่างไรบ้าง ?

ตอบ:

๑๐.๑ คือ เหตุเครื่องฉิบหาย ฯ

๑๐.๒ มีโทษ ๖ อย่าง คือ

๑) เสียทรัพย์

๒) ก่อการทะเลาะวิวาท

๓) เกิดโรค

๔) ถูกติเตียน

๕) ไม่รู้จักอาย

๖) ทอนกำลังปัญญา ฯ

ผู้ออกข้อสอบ	:	๑. พระธรรมกวี	วัดราชาธิวาสวิหาร
		๒. พระเทพรัตนสุธี	วัดปทุมคงคา
		๓. พระราชวรมุนี	วัดดุสิดาราม
ตรวจ/ปรับปรุง	:	สนามหลวงแผนกธรรม