ปัญหาและเฉลย(วิชาวินัยบัญญัติ) นักธรรมชั้นโท ปี 2546

ปัญหาและเฉลยวิชาวินัยบัญญัติ นักธรรมชั้นโท

สอบในสนามหลวง

วันเสาร์ ที่ .. พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๔๖

-------------------------------

๑.

๑.๑

สิกขาบทนอกพระปาฏิโมกข์ เรียกว่าอะไร ? มีกี่อย่าง ? อะไรบ้าง ?

๑.๒

ภิกษุล่วงละเมิดสิกขาบทนอกพระปาฏิโมกข์นั้น ต้องอาบัติโดยตรงอย่างไรบ้าง ?

ตอบ:

๑.๑

เรียกว่าอภิสมาจาร ฯ

มี ๒ อย่าง คือ เป็นข้อห้าม ๑ เป็นข้ออนุญาต ๑ ฯ

๑.๒

ต้องอาบัติโดยตรง ๒ อย่าง คือ ถุลลัจจัย ๑ ทุกกฏ ๑ ฯ

๒.

บริขารต่อไปนี้ได้แก่อะไรบ้าง ?

๒.๑

บริขารเครื่องบริโภค

๒.๒

บริขารเครื่องอุปโภค

ตอบ:

๒.๑

ได้แก่ ไตรจีวร ผ้าปูนอน ผ้าเช็ดหน้าเช็ดปาก ผ้านิสีทนะ บาตร ฯ

๒.๒

ได้แก่ กล่องเข็ม เครื่องกรองน้ำ มีดโกนพร้อมทั้งฝัก หินสำหรับลับ กับเครื่องสะบัด ร่ม รองเท้า ฯ

๓.

๓.๑

การแสดงความเคารพได้แก่กิริยาเช่นไร ?

๓.๒

ภิกษุควรงดทำความเคารพกันในเวลาใดบ้าง ? จงตอบมา ๕ ข้อ

ตอบ:

๓.๑

ได้แก่ การกราบไหว้ การลุกรับ การทำอัญชลี การทำสามีจิกรรม ฯ

๓.๒

ในเวลาดังต่อไปนี้ (ตอบมา ๕ ข้อ)

๑) ในเวลาประพฤติวุฏฐานวิธี คือ อยู่กรรมเพื่อออกจากอาบัติสังฆาทิเสส

๒) ในเวลาถูกสงฆ์ลงอุกเขปนียกรรม

๓) ในเวลาเปลือยกาย

๔) ในเวลาเข้าบ้านหรือเดินอยู่ตามทาง

๕) ในเวลาอยู่ในที่มืดแลไม่เห็นกัน

๖) ในเวลาที่ท่านไม่รู้

๗) ในเวลาขบฉันอาหาร

๘) ในเวลาถ่ายอุจจาระปัสสาวะ ฯ

๔.

๔.๑

ท่านห้ามไม่ให้จำพรรษาตลอด ๔ เดือนฤดูฝนนั้น เพราะเหตุไร ?

๔.๒

อีก ๗ วันจะถึงวันปวารณา ภิกษุทำสัตตาหกรณียะไปปวารณาที่วัดอื่น เธอจะได้รับอานิสงส์การจำพรรษาหรือไม่ ? เพราะเหตุไร ?

ตอบ:

๔.๑

เพราะต้องการเดือนท้ายฤดูฝนไว้เป็นจีวรกาล คราวแสวงหาจีวร คราวทำจีวร เพื่อผลัด ผ้าไตรจีวรเดิม ฯ

๔.๒

ได้รับอานิสงส์การจำพรรษาเหมือนกัน เพราะวันสุดท้ายแห่งวันจำพรรษาตกอยู่ในวันที่ ๗ ในที่อื่นบ่งให้กลับใน ๗ วันนั้นเพราะยังไม่สิ้นกำหนดวันจำพรรษา ฯ

๕.

๕.๑

ภิกษุพึงประชุมกันสวดพระปาฏิโมกข์ในวันเช่นไรบ้าง ?

๕.๒

กำลังสวดพระปาฏิโมกข์ค้างอยู่ หากมีภิกษุอื่นมาถึงเข้าจะปฏิบัติอย่างไร ?

ตอบ:

๕.๑

ในวันพระจันทร์เพ็ญ (ดิถีขึ้น ๑๕ ค่ำ) วันพระจันทร์ดับ (ดิถีแรม ๑๕ ค่ำ หรือ ๑๔ ค่ำ) และวันสามัคคี ฯ

๕.๒

ปฏิบัติอย่างนี้ คือ ถ้าภิกษุผู้เข้ามาใหม่มากกว่าภิกษุผู้ชุมนุม ต้องสวดตั้งต้นใหม่ ถ้าเท่ากัน หรือน้อยกว่า ส่วนที่สวดไปแล้วก็ให้เป็นอันสวดแล้ว ให้เธอผู้มาใหม่ฟัง ส่วนที่ยังเหลือต่อไป ฯ

๖.

๖.๑

สังฆปวารณา คืออะไร ?

๖.๒

คำบอกปาริสุทธิว่าอย่างไร ?

ตอบ:

๖.๑

คือ ปวารณาเป็นการสงฆ์ มีภิกษุประชุมตั้งแต่ ๕ รูปขึ้นไป ฯ

๖.๒

ว่าดังนี้ 
 สำหรับผู้แก่พรรษากว่าว่า “ปริสุทฺโธ อหํ อาวุโส ปริสุทฺโธติ 
มํ ธาเรหิ” ว่า ๓ หน

สำหรับผู้อ่อนพรรษากว่าว่า “ปริสุทฺโธ อหํ ภนฺเต ปริสุทฺโธติ 
มํ ธาเรถ” ว่า ๓ หน ฯ

๗.

ความประพฤติต่อไปนี้ จัดเข้าในอุปปถกิริยาข้อไหน ?

๗.๑

ชอบเล่นคะนอง ร้องรำทำเพลง

๗.๒

ชอบด่าว่า เสียดสี เปรียบเปรยเขา ยุยงให้เขาแตกกัน

ตอบ:

๗.๑

จัดเข้าในข้ออนาจาร ความประพฤติไม่ดีไม่งาม ฯ

๗.๒

จัดเข้าในข้อปาปสมาจาร ความประพฤติเลวทราม ฯ

๘.

๘.๑

อุททิสมังสะ ได้แก่เนื้อเช่นไร ?

๘.๒

ภิกษุฉันเนื้องู เนื้อมนุษย์ ต้องอาบัติอะไร ?

ตอบ:

๘.๑

อุททิสมังสะ ได้แก่เนื้อที่เป็นกัปปิยะโดยกำเนิดและเขาทำให้สุกแล้ว แต่เป็นของที่เขาฆ่าเพื่อทำเป็นอาหารถวายพระภิกษุโดยตรง ฯ

๘.๒

ภิกษุฉันเนื้องู ต้องอาบัติทุกกฏ ฯ ฉันเนื้อมนุษย์ ต้องอาบัติถุลลัจจัย ฯ

๙.

๙.๑

วินัยกรรม คืออะไร ? มีกี่อย่าง อะไรบ้าง ?

๙.๒

การทำวินัยกรรมมีจำกัดบุคคลหรือสถานที่ไว้อย่างไรบ้าง ?

ตอบ:

๙.๑

คือ การทำกิจตามพระวินัย ฯ

มี ๓ อย่าง คือ

๑) การแสดงอาบัติ

๒) การอธิษฐาน

๓) การวิกัป ฯ

๙.๒

มีจำกัดบุคคลหรือสถานที่ดังนี้

๑) แสดงอาบัติต้องแสดงแก่ภิกษุผู้มีสังวาสเสมอกัน

๒) อธิษฐานต้องทำเอง

๓) วิกัปต้องทำแก่สหธรรมิกทั้ง ๕ คือ ภิกษุ ภิกษุณี สิกขมานา 
 สามเณร สามเณรี รูปใดรูปหนึ่ง ฯ ส่วนสถานที่ห้ามไม่ให้ทำ
 ในที่มืด แต่ในที่นอกสีมา ก็ทำได้ ฯ

๑๐.

๑๐.๑

วิบัติของภิกษุในทางพระวินัยมีเท่าไร ? อะไรบ้าง ?

๑๐.๒

จงให้ความหมายของวิบัติแต่ละอย่างนั้นพอได้ใจความ

ตอบ:

๑๐.๑

มี ๔ คือ

๑) สีลวิบัติ

๒) อาจารวิบัติ

๓) ทิฏฐิวิบัติ

๔) อาชีววิบัติ ฯ

๑๐.๒

ความเสียแห่งศีล ชื่อว่าสีลวิบัติ

ความเสียมารยาท ชื่อว่าอาจารวิบัติ

ความเห็นผิดธรรมผิดวินัย ชื่อว่าทิฏฐิวิบัติ

ความเสียแห่งการเลี้ยงชีพ ชื่อว่าอาชีววิบัติ ฯ

ผู้ออกข้อสอบ	:	๑. พระธรรมเมธาจารย์	วัดบุรณศิริมาตยาราม
		๒. พระเทพปริยัติเมธี	วัดชลประทานรังสฤษฎ์
		๓. พระศรีปริยัติเมธี	วัดเทพธิดาราม
ตรวจ/ปรับปรุง	:	สนามหลวงแผนกธรรม