๒๗๖. ผู้นำมากลำบากนาน

๕. นายกกณฺฑ

๒๗๖. ผู้นำมากลำบากนาน

อนายกา วินสฺสนฺติ, นสฺสนฺติ พหุนายกา;

ถีนายกา วินสฺสนฺติ, นสฺสนฺติ สุสุนายกาฯ

บ้านเมืองไม่มีผู้นำ ก็ฉิบหาย,

บ้านเมืองมีผู้นำหลายคน ก็ฉิบหาย,

บ้านเมืองมีผู้นำเป็นหญิง ก็ฉิบหาย,

บ้านเมืองมีผู้นำเด็กเกินไป ก็ฉิบหาย.

(กวิทปฺปณนีติ ๒๗๖, มหารหนีติ ๑๗๗, ธมฺมนีติ ๒๘๖, นรทกฺขทีปนี ๒๖๓)

ศัพท์น่ารู้ :

อนายกา: (ที่ไม่ผู้นำ) อนายก+โย วิ. นตฺถิ นายโก ยสฺสาติ อนายโก, ปเทโส. (ประเทศไม่มีผู้นำ ชื่อว่า อนายโก) นนิปาตปุพฺ. ฉัฏ. พหุพฺพี. หรือ นตฺถิ นายโก เยสนฺติ อนายกา, ปเทสา. ก็ได้, แต่ที่แน่ๆ รูปสำเร็จแห่งวิเคราะห์ตัองประกอบด้วยปฐมาวิภัตติเสมอ

วินสฺสนฺติ: (พินาศ, เสียหาย, ล่มสลาย) วิ+นส+ย+อนฺติ

นสฺสนฺติ: (พินาศ, เสียหาย, ล่มสลาย) นส+ย+อนฺติ

พหุนายกา: (ที่มีผู้นำเยอะ, มีนายกหลายคน) พหุนายก+โย

ถีนายกา: (มีหญิงเป็นผู้นำ, มีนายกเป็นผู้หญิง) ถีนายก+โย

สุสุนายกา: (มีนายกหนุ่ม, มีผู้นำที่เป็นเด็กหนุ่ม) สุสุนายก+โย