๓๗๗. มลทินชีวิต

 

๓๗๗. มลทินชีวิต

มลิตฺถิยา ทุจฺจริตํ, มจฺเฉรํ ททโต มลํ;

มลา เว ลามกา ธมฺมา, อสฺมึ โลเก ปรมฺหิ จ;

มลํ มลตรํ ตโต, อวิชฺชา ปรมํ มลํ.

การนอกใจสามีเป็นมลทินของหญิง

ความตระหนี่เป็นมลทินของผู้ให้ทาน

ธรรมลามกเป็นมลทินแล ทั้งในโลกนี้และโลกหน้า

อวิชชาเป็นมลทินอย่างยิ่งกว่ามลทินทั้งปวง.

(ธรรมนีติ ปกิณณกกถา ๓๗๗, ขุ. ธ. ๒๔๒)

--

ศัพท์น่ารู้ : 

มลิตฺถิยา = มลํ+อิตฺถิยา (มลทิน+ของผู้หญิง)

ทุจฺจริตํ (ความประพฤติชั่ว, -ผิด) ทุ+จริต > ทุจฺจริต+สิ

มจฺเฉรํ (ความตระหนี่, ขี้เหนียว) มจฺเฉร+สิ

ททโต (ของผู้ให้อยู่) ททนฺต+ส

มลํ (เป็นมลทิน) มล+สิ

มลา (เป็นมลทิน) มล+โย

เว (แล) นิบาต

ลามกา (ที่ลามก, บาป) ลามก+โย, พระบาฬีเป็น ปาปกา

ธมฺมา (ธรรม ท.) ธมฺม+โย

อสฺมึ (นี้) อิม+สฺมึ สัพพนาม

โลเก (ในโลก) โลก+สฺมึ, อสฺมี โลเก = ในโลกนี้.

ปรมฺหิ (อื่น, ข้างหน้า) ปร+สฺมี สัพพนาม, ปรมฺหิ โลเก = ในโลกหน้า.

 จ (ด้วย,​ และ) นิบาต

มลตรํ (มลทินกว่า, เศร้าหมองยิ่งกว่า, -มากกว่า) มล+ตร ปัจจัยในวิเสสตัทธิต > มลตร+สิ

ตโต (แต่นั้น) ต+โต ปัจจัยใช้ในอรรถปัญจมีวิภัตติ เป็น อัพยยศัพท์ หรือ นิบาต ก็ว่า

อวิชฺชา (ความไม่รู้, ไม่รู้อริยสัจจสี่, อวิชชา) น+วิชฺชา > อวิชฺชา+สิ

ปรมํ (ยิ่ง, บรม) ปรม+สิ

ส่วนที่มาในพระบาฬีธรรมบท คาถาที่ ๒๔๒-๒๔๓ มีข้อความดังนี้.

๒๔๒.

มลิตฺถิยา ทุจฺจริตํ, มจฺเฉรํ ททโต มลํ;

มลา เว ปาปกา ธมฺมา, อสฺมึ โลเก ปรมฺหิ จ.

๒๔๓.

ตโต มลา มลตรํ, อวิชฺชา ปรมํ มลํ;

เอตํ มลํ ปหตฺวาน, นิมฺมลา โหถ ภิกฺขโว.

ความประพฤติชั่วเป็นมลทินหญิง ความตระหนี่

เป็นมลทินของผู้ให้ ธรรมทั้งหลายที่ลามกเป็นมลทินแท้ 

ทั้งในโลกนี้ทั้งในโลกหน้า 

เราจะบอกมลทินกว่ามลทินนั้น คือ

อวิชชาเป็นมลทินอย่างยิ่ง ดูกรภิกษุทั้งหลาย 

เธอทั้งหลาย ละมลทินนี้เสียแล้ว จงเป็นผู้ไม่มีมลทินเถิด

--

อีกสำนวนหนึ่งจาก โลกนีติไตรพากย์ (พากย์ธัมมนีติ) ของ เสฐียรโกเศศ-นาคประทีป ท่านแปลไว้น่าฟัง ดังนี้

ความประพฤตินอกใจผัว เป็นเครื่องหมองตัวของ

หญิง ความตระหนี่เป็นมลทินของผู้ให้ ธรรมชั่ว

ร้ายเป็นมลทินแท้ทั้งในโลกนี้แลโลกหน้า มลทิน

อันหมองกว่านั้นยังมี คืออวิชาเป็นมลทินอย่างยิ่ง.

--

อีกสำนวนหนึ่ง จากราชนีติ ธรรมนีติ โดย นายทอง หงศ์ลดารมภ์ (มหากิม) ท่านแปลไว้น่าฟัง ดังนี้..

ความประพฤตินอกใจผัวเป็นมลทินของหญิง

ความตระหนี่เป็นมลทินของคนให้ทาน

ความชั่วร้ายเป็นมลทินในโลกนี้และโลกหน้า

อวิชชาเป็นมลทินยิ่งกว่ามลทินทุกอย่าง.

--