๔๐๘. กองกระดูกเท่าภูเขา

๔๐๘. กองกระดูกเท่าภูเขา

เอกสฺเสเกน กปฺเปน, ปุคฺคลสฺสฎฺฐิสญฺจโย;

สมํ ปพฺพตราสิมฺหิ, อิติ วุตฺตํ มเหสินา.

กองแห่งกระดูกของคนคนเดียว

หากเก็บรวมไว้ตลอดกัปป์หนึ่ง 

ก็จะมีขนาดเท่ากับภูเขาลูกหนึ่ง

พระผู้แสวงหาคุณอันประเสริฐ 

ได้ตรัสไว้แล้วดังนี้.

(ธรรมนีติ ปกิณณกกถา ๔๐๘)

--

๔๐๗. บุญอุปัฏฐากพ่อแม่

๔๐๗. บุญอุปัฏฐากพ่อแม่

อุจฺฉาทเนน นฺหาเปน, ปาทานํ โธวเนน จ;

อุฎฺฐาย ปาทจริยา, อุปฎฺฐาเปยฺย ปณฺฑิโต;

อิเธว นํ ปสํสนฺติ, เปจฺจ สคฺเค ปโมทติ.

-พึงปรนนิบัติ ด้วยการอบกลิ่น การให้อาบน้ำ 

ล้างเท้าทั้งสอง ด้วยขยันคอยรับใช้ใกล้ชิด,

นักปราชญ์ทั้งหลายย่อมสรรเสริญเขาในโลกนี้เอง 

เขาละไปแล้ว ย่อมบันเทิงในสวรรค์. 

(ธรรมนีติ ปกิณณกกถา ๔๐๗, องฺ. ๒๐/๔๗๐, ๒๑/๖๓)

--

๔๐๖. วิธีปฏิบัติพ่อแม่

๔๐๖. วิธีปฏิบัติพ่อแม่

ตสฺมา หิ เน นมสฺเสยฺย, สกฺกเรยฺย จ ปณฺฑิโต;

อนฺเนน อโถ ปาเนน, วตฺเถน สยเนน จ.

เพราะฉะนั้น บัณฑิตพึงนมัสการและ

สักการะ มารดาบิดา ด้วยข้าวปลาอาหาร

น้ำดื่มน้ำใช้ ผ้าผ่อนท่อนสะไบ 

และที่หลับที่นอนอันสมควรเถิด. 

(ธรรมนีติ ปกิณณกกถา ๔๐๖, นรทักขทีปนี ๒๑๑, องฺ. ๒๐/๔๗๐, ๒๑/๖๓)

--

๔๐๕. พ่อแม่เป็นครูคนแรก

๔๐๕. พ่อแม่เป็นครูคนแรก

พฺรหฺมาติ มาตาปิตโร*, ปุพฺพาจริยาติ* วุจฺจเร*;

อาหุเนยฺยา จ ปุตฺตานํ, ปชานมนุกมฺปกา.

มารดาบิดาท่านกล่าวว่าเป็นพรหม

เป็นบุรพาจารย์(ครูคนแรก) และ 

เป็นบุคคลที่บุตรควรบูชาสักการะ

เพราะมารดาบิดาเป็นผู้อนุเคราะห์บุตรทั้งหลาย. 

(ธรรมนีติ ๔๐๕ ปกิณณกกถา, นรทักขทีปนี ๒๑๐, องฺ. ๒๐/๔๗๐, ๒๑/๖๓)

--

๔๐๔. น้ำนมแม่ตลอดกัปป์

๔๐๔. น้ำนมแม่ตลอดกัปป์

เอเกเนว จ กปฺเปน, มาตุขีรํ น สญฺจยํ;

ตโต ตุ สมุทฺโท จาปิ, อติเรกตรํ พหุํ.

แท้จริง กำหนดเวลาชั่วกัลป์เดียวเท่านั้น

ถ้าสะสมน้ำนมมารดาอย่างสม่ำเสมอ

แม้น้ำทะเลก็ไม่มากเท่าน้ำนมแม่นั้น.

(ธรรมนีติ ปกิณณกกถา ๔๐๔)

--

๔๐๓. เทียบผลกรรมไม่ได้เลย

๔๐๓. เทียบผลกรรมไม่ได้เลย

ปถวี เวฬุกํ ปตฺตํ, จกฺกวาฬํ สุจิปฺผลํ;

สิเนรุ วมฺมิกํ ขุทฺทํ, สมุทฺโท ปาติ ตํ ยถา.

(หากจะเทียบกับผลกรรมแล้ว)

แผ่นดินก็เล็กเท่ากับใบไม้ไผ่

จักรวาฬยังเล็กเท่าผลอินทผาลัม

เขาสิเนรุก็เล็กเท่าจอมปลอกน้อย

มหาสมุทรเล่าเท่าถาดใบหนึ่ง.

(ธรรมนีติ ปกิณณกกถา ๔๐๓, นรทักขทีปนี ๒๐๙)

--

๔๐๒. จะชั่วหรือดีก็เพราะกรรม

๔๐๒. จะชั่วหรือดีก็เพราะกรรม

น ชจฺจา* วสโล โหติ, น ชจฺจา โหติ พฺราหฺมโณ*;

กมฺมุนา วสโล โหติ, กมฺมุนา โหติ พฺราหฺมโณ.

บุคคลไม่เป็นคนถ่อยเพราะชาติ

ไม่เป็นพราหมณ์เพราะชาติ

แต่เป็นคนถ่อยเพราะกรรม

เป็นพราหมณ์เพราะการกระทำ.

(ธรรมนีติ ปกิณณกกถา ๔๐๒, สุตตันตนีติ ๒๑-๒๒, ขุ. สุ. ๒๕/๓๐๖ วสลสูตร)

--