ธมฺมปทคาถา (๖) ปณฺฑิตวคฺโค

      ธมฺมปทคาถาย ฉฏฺโฐ ปณฺฑิตวคฺโค

๗๖. นิธีนํว ปวตฺตารํ, ยํ ปสฺเส วชฺชทสฺสินํ;

     นิคฺคยฺหวาทึ เมธาวึ, ตาทิสํ ปณฺฑิตํ ภเช;

     ตาทิสํ ภชมานสฺส, เสยฺโย โหติ น ปาปิโยฯ

๗๗. โอวเทยฺยานุสาเสยฺย, อสพฺภา จ นิวารเย;

      สตํ หิ โส ปิโย โหติ, อสตํ โหติ อปฺปิโยฯ

๗๘. น ภเช ปาปเก มิตฺเต, น ภเช ปุริสาธเม;

     ภเชถ มิตฺเต กลฺยาเณ, ภเชถ ปุริสุตฺตเมฯ

๗๙. ธมฺมปีติ สุขํ เสติ, วิปฺปสนฺเนน เจตสา;

     อริยปฺปเวทิเต ธมฺเม, สทา รมติ ปณฺฑิโตฯ

๘๐. อุทกญฺหิ นยนฺติ เนตฺติกา, อุสุการา นมยนฺติ เตชนํ;

     ทารุํ นมยนฺติ ตจฺฉกา, อตฺตานํ ทมยนฺติ ปณฺฑิตาฯ

๘๑. เสโล ยถา เอกฆโน, วาเตน น สมีรติ;

     เอวํ นินฺทาปสํสาสุ, น สมิญฺชนฺติ ปณฺฑิตาฯ

ธมฺมปทคาถา (๕) พาลวคฺโค

ธมฺมปทคาถาย ปญฺจวคฺโค พาลวคฺโค

๖๐. ทีฆา ชาครโต รตฺติ, ทีฆํ สนฺตสฺส โยชนํ;

     ทีโฆ พาลาน สํสาโร, สทฺธมฺมํ อวิชานตํฯ

๖๑. จรญฺเจ นาธิคจฺเฉยฺย, เสยฺยํ สทิสมตฺตโน;

     เอกจริยํ ทฬฺหํ กยิรา, นตฺถิ พาเล สหายตาฯ

๖๒. ปุตฺตา มตฺถิ ธนมตฺถิ, อิติ พาโล วิหญฺญติ;

     อตฺตา หิ อตฺตโน นตฺถิ, กุโต ปุตฺตา กุโต ธนํฯ

๖๓. โย พาโล มญฺญตี พาลฺยํ, ปณฺฑิโต วาปิ เตน โส;

     พาโล จ ปณฺฑิตมานี, ส เว พาโลติ วุจฺจติฯ

๖๔. ยาวชีวมฺปิ เจ พาโล, ปณฺฑิตํ ปยิรุปาสติ;

     น โส ธมฺมํ วิชานาติ, ทพฺพี สูปรสํ ยถาฯ

๖๕. มุหุตฺตมปิ เจ วิญฺญู, ปณฺฑิตํ ปยิรุปาสติ;

     ขิปฺปํ ธมฺมํ วิชานาติ, ชิวฺหา สูปรสํ ยถาฯ

ธมฺมปทคาถา (๔) ปุปฺผวคฺโค

      ธมฺมปทคาถาย จตุตฺโถ ปุปฺผวคฺโค

๔๔. โก อิมํ ปฐวึ วิเชสฺสติ, ยมโลกญฺจ อิมํ สเทวกํ;

      โก ธมฺมปทํ สุเทสิตํ, กุสโล ปุปฺผมิว ปเจสฺสติฯ

๔๕. เสโข ปฐวึ วิเชสฺสติ, ยมโลกญฺจ อิมํ สเทวกํ;

      เสโข ธมฺมปทํ สุเทสิตํ, กุสโล ปุปฺผมิว ปเจสฺสติฯ

๔๖. เผณูปมํ กายมิมํ วิทิตฺวา,

      มรีจิธมฺมํ อภิสมฺพุธาโน;

      เฉตฺวาน มารสฺส ปปุปฺผกานิ,

      อทสฺสนํ มจฺจุราชสฺส คจฺเฉฯ

๔๗. ปุปฺผานิ เหว ปจินนฺตํ, พฺยาสตฺตมนสํ นรํ;

      สุตฺตํ คามํ มโหโฆว, มจฺจุ อาทาย คจฺฉติฯ

๔๘. ปุปฺผานิ เหว ปจินนฺตํ, พฺยาสตฺตมนสํ นรํ;

      อติตฺตํเยว กาเมสุ, อนฺตโก กุรุเต วสํฯ

๔๙. ยถาปิ ภมโร ปุปฺผํ, วณฺณคนฺธํ อเหฐยํ;

      ปเลติ รสมาทาย, เอวํ คาเม มุนี จเรฯ

ธมฺมปทคาถา (๓) จิตฺตวคฺโค

ธมฺมปทคาถาย ตติโย จิตฺตวคฺโค

๓๓. ผนฺทนํ จปลํ จิตฺตํ, ทุรกฺขํ ทุนฺนิวารยํ;

      อุชุํ กโรติ เมธาวี, อุสุกาโรว เตชนํฯ

๓๔. วาริโชว ถเล ขิตฺโต, โอกโมกตอุพฺภโต;

       ปริผนฺทติทํ จิตฺตํ มารเธยฺยํ ปหาตเวฯ

๓๕. ทุนฺนิคฺคหสฺส ลหุโน, ยตฺถ กามนิปาติโน;

       จิตฺตสฺส ทมโถ สาธุ, จิตฺตํ ทนฺตํ สุขาวหํฯ

๓๖. สุทุทฺทสํ สุนิปุณํ, ยตฺถ กามนิปาตินํ;

       จิตฺตํ รกฺเขถ เมธาวี, จิตฺตํ คุตฺตํ สุขาวหํฯ

๓๗. ทูรงฺคมํ เอกจรํ, อสรีรํ คุหาสยํ;

       เย จิตฺตํ สญฺญเมสฺสนฺติ, โมกฺขนฺติ มารพนฺธนาฯ

๓๘. อนวฏฺฐิตจิตฺตสฺส, สทฺธมฺมํ อวิชานโต;

      ปริปฺลวปสาทสฺส, ปญฺญา น ปริปูรติฯ

ธมฺมปทคาถา (๒) อปฺปมาทวคฺโค

ธมฺมปทคาถาย ทุติโย อปฺปมาทวคฺโค

๒๑. อปฺปมาโท อมตํ ปทํ, ปมาโท มจฺจุโน ปทํ;

       อปฺปมตฺตา น มียนฺติ, เย ปมตฺตา ยถา มตาฯ

๒๒. เอวํ วิเสสโต ญตฺวา, อปฺปมาทมฺหิ ปณฺฑิตา;

       อปฺปมาเท ปโมทนฺติ, อริยานํ โคจเร รตาฯ

๒๓. เต ฌายิโน สาตติกา, นิจฺจํ ทฬฺหปรกฺกมา;

       ผุสนฺติ ธีรา นิพฺพานํ, โยคกฺเขมํ อนุตฺตรํฯ

๒๔. อุฏฺฐานวโต สติมโต, สุจิกมฺมสฺส นิสมฺมการิโน;

       สญฺญตสฺส จ ธมฺมชีวิโน, อปฺปมตฺตสฺส ยโสภิวฑฺฒติฯ

๒๕. อุฏฺฐาเนนปฺปมาเทน, สญฺญเมน ทเมน จ;

      ทีปํ กยิราถ เมธาวี, ยํ โอโฆ นาภิกีรติฯ

๒๖. ปมาทมนุยุญฺชนฺติ, พาลา ทุมฺเมธิโน ชนา;

       อปฺปมาทญฺจ เมธาวี, ธนํ เสฏฺฐํว รกฺขติฯ

ธมฺมปทคาถา (๑) ยมกวคฺโค

สุตฺตนฺตปิฏเก ขุทฺทกนิกายสฺส ธมฺมปทคาถา

นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส.

ธมฺมปทคาถาย ปฐโม ยมกวคฺโค

๑. มโนปุพฺพงฺคมา ธมฺมา, มโนเสฏฺฐา มโนมยา;

    มนสา เจ ปทุฏฺเฐน, ภาสติ วา กโรติ วา;

    ตโต นํ ทุกฺขมเนฺวติ, จกฺกํว วหโต ปทํฯ

๒. มโนปุพฺพงฺคมา ธมฺมา, มโนเสฏฺฐา มโนมยา;

    มนสา เจ ปสนฺเนน, ภาสติ วา กโรติ วา;

    ตโต นํ สุขมเนฺวติ, ฉายาว อนุปายินีฯ

๓. อกฺโกจฺฉิ มํ อวธิ มํ, อชินิ มํ อหาสิ เม;

    เย จ ตํ อุปนยฺหนฺติ, เวรํ เตสํ น สมฺมติฯ

๔. อกฺโกจฺฉิ มํ อวธิ มํ, อชินิ มํ อหาสิ เม;

    เย จ ตํ นูปนยฺหนฺติ, เวรํ เตสูปสมฺมติฯ

Happy Vesakh Day

https://what-buddha-said.net/

  สุขสันต์วันวิสาขบูชา & 

                       วันบูชามหาศาสดาโลก
๑.
เวสาขวฺหยมาโส ตุ,
สุวิสิฏฺโฐ สุปากโฎ;
โลกคฺคนาถํ ปฎิจฺจ,
สนฺเตหิ อภิลกฺขิโตฯ

„ก็ เดือนที่ชื่อว่า วิสาขะ เป็นเดือนที่วิเศษเลิศปรากฏดีแล้ว
อาศัยพระผู้มีพระภาคเจ้า ผู้เป็นที่พึ่งอันเลิศของชาวโลก.
นักปราชญ์สัตบุรุษทั้งหลาย จึงกำหนดหมายรู้กันแล้ว.“ 

๒.
ตมฺหิ เวสาขมาสมฺหิ,
จมฺปกาปิ สุปุปฺผเร;
โพธึ ทเกหิ สิญฺจิตฺวา,
สชฺชนา สมฺปโมทเรฯ

„ในเดือนเวสาขา (เดือนพฤษาคม) นี้
แม้ดอกจำปาทั้งหลายย่อมออกดอกบานสะพรั่ง
พุทธศาสนิกชนคนดีทั้งหลายพากันเอาน้ำรดต้น-
โพธิ์ที่ตรัสรู้ ย่อมปราบปลื้มยินดีทั่วกัน.“

๓.
วเน สุวโปตกาปิ,
ปกฺขนฺทนฺติ ทิโสทิสํ;
วิกูชนฺตา สภาสาย,
ชนโสตรสายนํฯ

„แม้ฝูงลูกนกแขกเต้าเหล่าปักษีในป่า
พากันร่าเริงโผผินบินไปจากทิศสู่ทิศ
ส่งเสียงร้องไพเราะเสนาะโสตหมู่คน

ด้วยภาษาของตนๆ.“


๔.
ทุติเย ทิวเส ภตฺต-
กาเล อาโรจิเต ชิโน;
รมฺเม เวสาขมาสมฺหิ,
ปุณฺณามายํ มุนิสฺสโรฯ

(เดือนนี้ตามตำนานพระบาฬีเล่าว่า)
„ในวันที่สอง เมื่อพระองค์ทรงทำภัตตกิจแล้ว
พระผู้มีพระภาคชินเจ้าทรงตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้า

ในดิถีวันเพ็ญแห่งวิสาขมาสอันน่ารื่นรมย์แล.“

(#กวิทัปปณนีติ อารมฺภกถา ๔-๖)

_____________________
CR: ขอบคุณภาพประกอบจากอินเตอร์เน็ต FB

ท่านพระอาจารย์ ภัททันตะ ธัมมานันทมหาเถระ

อักขรานุกรม-ธัมมปทัฏฐกถาวัตถุ (๓๐๒ เรื่อง)

อักขรานุกรม-ธัมมปทัฏฐกถา ๓๐๒ วัตถุ

กปิลมจฺฉวตฺถุ. (๒๔๐)

กสกวตฺถุ. (๕๒)

กสฺสปทสพลสฺสสุวณฺณเจติยวตฺถุ. (๑๕๖)

กาณมาตาวตฺถุ. (๖๖)

กาลตฺเถรวตฺถุ. (๑๓๔)

กาลียกฺขินิยา อุปฺปตฺติวตฺถุ. (๔)

กิสาโคตมีวตฺถุ. (๒๑๒)

กิสาโคตมีวตฺถุ. (๒๗๕)

กิสาโคตมีวตฺถุ. (๙๓)

กุกฺกุฏณฺฑขาทิกาวตฺถุ. (๒๑๕)

กุกฺกุฏมิตฺตวตฺถุ. (๑๐๒)

กุณฺฑลเกสีเถรีวตฺถุ. (๘๓)

กุมารกสฺสปตฺเถรมาตุวตฺถุ. (๑๓๐)

กุมฺภโฆสกวตฺถุ. (๑๖)

กุหกพฺราหฺมณวตฺถุ. (๒๗๔)

ธัมมปทัฏฐกถา - ๓๐๒ วัตถุ

ธัมมปทัฏฐกถา - ๒๖ วรรค - ๓๐๒ เรื่อง - ๔๒๓ คาถา

รวมรวมไว้ให้เป็นคู่มือสำหรับการค้นคว้าของนักศึกษาและผู้สนใจทั่วไป

๑. ยมกวคฺค

๑. จกฺขุปาลตฺเถรวตฺถุ. (๑)

๒. มฏฺฐกุณฺฑลิวตฺถุ. (๒)

๓. ติสฺสตฺเถรวตฺถุ. (๓)

๔. กาลียกฺขินิยา อุปฺปตฺติวตฺถุ. (๔)

๕. โกสมฺพิกวตฺถุ. (๕)

๖. จุลฺลกาลมหากาลวตฺถุ. (๖)

๗. เทวทตฺตวตฺถุ. (๗)

๘. สญฺชยวตฺถุ. (๘)

๙. นนฺทตฺเถรวตฺถุ. (๙)

๑๐. จุนฺทสูกริกวตฺถุ. (๑๐)

๑๑. ธมฺมิกอุปาสกวตฺถุ. (๑๑)

๑๒. เทวทตฺตวตฺถุ. (๑๒)

๑๓. สุมนาเทวีวตฺถุ. (๑๓)

๑๔. เทฺวสหายกภิกฺขุวตฺถุ. (๑๔)