๑๙๙. ธรรมะจากใบหญ้า

๑๙๙. ธรรมะจากใบหญ้า

โย จ สีตญฺจ อุณฺหญฺจ, ติณา ภิยฺโย น มญฺญติ;

กรํ ปุริสกิจฺจานิ, โส สุขา น วิหายติ.

ก็ผู้ใด ไม่สำคัญความหนาว 

และความร้อน, ยิ่งไปกว่าหญ้า; 

ทํากิจทั้งหลายของบุรุษอยู่,

ผู้นั้น ย่อมไม่เสื่อม จากความสุขเลย.

(ธรรมนีติ กตกถา ๑๙๙,  กวิทัปปณนีติ ๑๑๖, มหารหนีติ ๖๖, นรทักขทีปนี ๑๗๒, ที. ปา. ๑๑/๑๘๕ สิงคาลกสุตต)

--

๑๙๘. กินอย่างไรให้แข็งแรง

๑๙๘. กินอย่างไรให้แข็งแรง

ภุตฺวา นิสีทนํ ถูลํ, ติฎฺฐนฺโต พลวฑฺฒโน;

อายุมา จงฺกโม สิยา, ธาวนฺโต โรควชฺชิโต.

กินอิ่มแล้วนั่งทำให้อ้วน

กินแล้วยืน จะเจริญกำลัง

กินแล้วเดิน จะเป็นผู้มีอายุยืน

กินแล้ววิ่ง จะปราศจากโรคภัย.

(ธรรมนีติ กตกถา ๑๙๘)

--

๑๙๗. กินอย่างมีศิลป์

๑๙๗. กินอย่างมีศิลป์

อายุมา ปาจินํ มูขํ, ธนวา ทกฺขิณํ ภเว;

ปจฺฉิมํ ยสสี ภุญฺเช, โน ภุญฺเช อุตฺตรํ มุขํ.

กินผินหน้าทางทิศปาจีน จะมีอายุยืน

กินผินหน้าทางทิศใต้ จะเป็นมีทรัพย์

กินผินหน้าทางทิศปัจฉิม จะมียศ

แต่ไม่ควรกินผินหน้าทางทิศอุดร.

(ธรรมนีติ กตกถา ๑๙๗)

--

๑๙๖. นอนตามตำรา

๑๙๖. นอนตามตำรา

ปุพฺพสิโรสิ เมธาวี, ทีฆายุ ทกฺขิณํสิโร;

ปจฺฉิโม จิตฺตสนฺโตสิ, มรณํ อุตฺตโร ภเว.

นอนผินศีรษะทางทิศบูรพา จะเป็นนักปราชญ์

นอนผินศีรษะทางทิศทักษิณ จะเป็นผู้มีอายุยืน

นอนผินศีรษะทางทิศปัจฉิม จะมีใจสงบ

นอนผินศีรษะทางทิศอุดร จะอายุสั้น.

(ธรรมนีติ กตกถา ๑๙๖)

--

๑๗. กตกถา - แถลงกิจควรทำ

 

๑๙๕. ผู้ใคร่ธรรม

๑๙๕. ผู้ใคร่ธรรม

ธมฺมกาโม สุตทฺธโร, ภเวยฺย ปริปุจฺฉโก*;

สกฺกจฺจํ ปยิรูปาเส, สีลวนฺเต พหุสฺสุเต.

ผู้ครองเรือนพึงเป็นผู้ใคร่ธรรม

ทรงจำธรรมที่ได้สดับแล้ว 

ควรหมั่นไตร่สวนสอบถาม พึงเข้าไปหา

ท่านที่มีศีลและผู้คงแก่เรียนโดยเคารพ.

(ธรรมนีติ ฆราวาสกถา ๑๙๕, นรทักขทีปนี ๒๐๕, ขุ. ชา. ๒๘/๙๔๙ วิธุรชาดก)

--

๑๙๔. สงเคราะห์และแบ่งปัน

๑๙๔. สงเคราะห์และแบ่งปัน

สงฺคเหตาว มิตฺตานํ, สํวิภาคี วิชานวา;

ตปฺเปยฺย อนฺนปาเนน, สทา สมณพฺราหฺมเณ.

ฆราวาสผู้มีปัญญาควรสงเคราะห์

และเผื่อแผ่แก่ญาติแลมิตรทั้งหลาย

พึงบำรุงเหล่าสมณะและพราหมณ์

ให้อิ่มหนำสำราญในกาลทุกเมื่อ.

(ธรรมนีติ ฆราวาสกถา ๑๙๔, นรทักขทีปนี ๒๐๔, ขุ. ชา. ๒๘/๙๔๙ วิธุรชาดก)

--

๑๙๓. ชีวิตที่ดีงาม

๑๙๓. ชีวิตที่ดีงาม

สีลวา วตฺตสมฺปนฺโน, อปฺปมตฺโต วิจกฺขโณ;

นิวาตวุตฺติ อถทฺโธ, สูรโต สขิโล มุทุ.

เป็นฆราวาสพึงมีศีล ถึงพร้อมด้วยวัตร

เป็นผู้ไม่ประมาท มีปัญญาเห็นประจักษ์

ประพฤติถ่อมตน ไม่แข็งกระด้าง

อาจหาญ อ่อนโยนและนุ่มนวล.

(ธรรมนีติ ฆราวาสกถา ๑๙๓, นรทักขทีปนี ๒๐๓, ขุ. ชา. ๒๘/๙๔๙ วิธุรชาดก)

--