Welcome to Palipage, The Guide to Language - Pāḷi ยินดีต้อนรับสู่ปาฬิเพจ รู้ภาษา.มีภาษี เรียนบาลี.ได้กุศล
๒. สุชนกณฺฑ
๑๗๖.๑ องค์คุณของคนดี
สทฺธาสีลาทิธมฺเมหิ, สมฺปนฺโน เสฏฺฐมานุโส;
วุตฺโต พุทฺธาทิสนฺเตหิ, สาธุสปฺปุริโส อิติฯ
"มนุษย์ผู้ประเสริฐผู้ถึงพร้อมด้วยธรรม-
มีศรัทธาและศีลเป็นต้น สัปบุรุษทั้งหลาย
มีพระพุทธเจ้าเป็นต้น เรียกเขาว่า "สัตบุรุษคนดี".“
(กวิทัปปณนีติ หมวดคนดี ๑๗๖.๑)
..
๑๗๕. เมื่อกรรมจะให้ผล
เยภุยฺเยน หิ สตฺตานํ, วินาเส ปจฺจุปฏฺฐิเต;
อนโย นยรูเปน, พุทฺธิมาคมฺม ติฏฺฐติฯ
„จริงอยู่ เมื่อเคราะห์กรรม ปรากฏเฉพาะแล้ว
แก่สัตว์ทั้งหลาย โดยส่วนมาก,
ความเสื่อม ย่อมปรากฏโดยรูปแห่งความเจริญ
เพราะอาศัยความรู้ (ของสัตว์เหล่านั้น).
(กวิทัปปณนีติ หมวดบัณฑิต ๑๗๕ สุตตันตนีติ ๔ จตุรักขทีปนี ๓๗ มรณัสสตินิทเทส)
..
๑๗๔. ผู้มีวิชาและนักกวีหาได้ยาก
นรตฺตํ ทุลฺลภํ โลเก, วิชฺชา ตตฺร สุทุลฺลภา;
กวิตฺตํ ทุลฺลภํ ตตฺร, สตฺติ ตตฺร สุทุลฺลภาฯ
„การเกิดเป็นมนุษย์ เป็นสิ่งที่หาได้ยากในโลก
ในความเป็นมนุษย์นั้น ผู้มีวิชาหาได้แสนยาก
ในผู้มีวิชานั้น การเป็นนักกวีหาได้ยาก
ในนักกวีนั้น ผู้มีความสามารถ หาได้แสนยาก.“
(กวิทัปปณนีติ หมวดบัณฑิต ๑๗๔)
..
๑๗๓. ตำราคือดาบสองคม
อทนฺตทมนํ สตฺถํ, ขลานํ กุรุเต มทํ;
จกฺขุสงฺขารกํ เตชํ, อุลูกานํมิวนฺธกํฯ
„ตำราเป็นเครื่องฝึกคนที่ยังไม่ฝึกได้
หรือทำความมัวเมาให้เหล่าคนพาลก็ได้
เป็นดุจดวงไฟส่องสว่างแก่จักษุ
แต่ทำความมืดแก่พวกนกแสก(คนพาล).“
(กวิทัปปณนีติ หมวดบัณฑิต ๑๗๓ มหารหนีติ ๙๕ ธัมมนีติ ๒๕)
..
๑๗๒. เรียนให้ทั่ว-ค้นคว้าให้จริง
สมฺมา อุปปริกฺขิตฺวา, อกฺขเรสุ ปเทสุ จ;
โจรฆาโต สิยา สิสฺโส, คุรุ โจรฏฺฏการโกฯ
"ลูกศิษย์ครั้นพิจารณาในอักษร
และในบทอย่างละเอียดถี่ถ้วนแล้ว,
พึงเป็นดุจตำรวจจับผู้ร้าย(ฆ่าโจร),
ส่วนครูพึงเป็นดุจผู้ตัดสินคดีแก่โจร.“
(กวิทัปปณนีติ หมวดบัณฑิต ๑๗๒ มหารหนีติ ๑๑๐ ธัมมนีติ ๙)
…
