Welcome to Palipage, The Guide to Language - Pāḷi ยินดีต้อนรับสู่ปาฬิเพจ รู้ภาษา.มีภาษี เรียนบาลี.ได้กุศล
๑๙๒. สิ่งไม่ควรทำ ๓
น สาธารณทารสฺส, น ภุญฺเช สาทุเมกโก;
น เสเว โลกายติกํ, เนตํ ปญฺญาย วฑฺฒนํ.
ไม่ควรมีภรรยาสาธารณ์
ไม่ควรกินของอร่อยแต่ผู้เดียว
ไม่ควรศึกษาวิชาขัดต่อศีลธรรม
เพราะวิชานั่นไม่ทำให้ปัญญาเจริญ.
(ธรรมนีติ ฆราวาสกถา ๑๙๒, นรทักขทีปนี ๒๐๒, ขุ. ชา. ๒๘/๙๔๙ วิธุรชาดก)
--
๑๙๑. ของควรรักษา
สพฺพทาปิ ธนํ รกฺเข, ทารํ รกฺเข ธนํปิจ;
ทารํ ธนญฺจ อตฺตานํ, รกฺขาเยว สทา ภเว.
พึงรักษาทรัพย์ไว้ในกาลทุกเมื่อ
พึงรักษาภริยาและทรัพย์ไว้
ทรัพย์และภริยาที่รักษาได้แล้ว
จะเป็นเครื่องรักษาตนตลอดไป.
(ธรรมนีติ ฆราวาสกถา ๑๙๑)
--
๑๙๐. คนขอย่อมไม่เป็นที่รัก
ยาจโก อปิโย โหติ, ยาจํ อททมปฺปิยํ;
ตสฺมา เสฎฺฐนโร โลเก, ธนํ สิปฺปํ ปริคฺคเห.
คนขอย่อมไม่เป็นที่รักของผู้ถูกขอ
คนถูกขอเมื่อไม่ให้ ย่อมเป็นที่ชังของผู้ขอ
เหตุนั้น คนผู้ประเสริฐในโลก
ควรรวบรวมทรัพย์และศิลปะไว้.
(ธรรมนีติ ฆราวาสกถา ๑๙๐)
--
๑๘๙. ศรัทธาและความรัก
สทฺธาเปเมสุ สนฺเตสุ, น คเณ มาสกํ สตํ;
สทฺธาเปเมสฺวสนฺเตสุ, มาสกํปิ สตํ คเณ.
เมื่อมีความเชื่อความรักให้กัน
เงินเป็นร้อยเป็นพัน ไม่ต้องนับก็ได้,
แต่เมื่อหมดศรัทธาและความรักต่อกัน
เงินแค่ร้อยเดียว ต้องนับแล้วนับอีก.
(ธรรมนีติ ฆราวาสกถา ๑๘๙, มหารหนีติ ๑๘๕)
--
๑๘๘. คนใกล้ตัว
โย จ พนฺธุ หิเต ยุตฺโต, โส ปิตา โย จ โปสโก;
ตํ มิตฺตํ ยตฺถ วิสาโส, ภริยา ยตฺถ นิพฺพุติ.
คนเกื้อกูลต่อกันชื่อว่าพวกพ้อง
คนเลี้ยงดูอุ้มชู ชื่อว่าเป็นพ่อ
คนคุ้นเคยกัน ชื่อว่าเป็นเพื่อน
คนให้ความเย็นใจ ชื่อว่าภริยา.
(ธรรมนีติ ฆราวาสกถา ๑๘๘, มหารหนีติ ๑๔๔)
--
๑๘๗. การนอนบอกฐานะ
เอกยาโม นราธิปฺโป, ทฺวิยาโม ปณฺฑิโต นโร;
ตโย ยาโม ฆราวาโส จ, จตุยาโม จ ทุคฺคโต.
พระราชาบรรทมยามเดียว,
นักปราชญ์นอนเพียงสองยาม,
ชาวบ้านนอนเพียงสามยาม,
แต่คนเข็ญใจนอนตลอดสี่ยาม.
(ธรรมนีติ ฆราวาสกถา ๑๘๗, โลกนีติ ๑๑๒, กวิทัปปณนีติ ๒๕๔)
--
๑๘๖. ข่มคนที่ควรข่ม
สยํ อายํ วยํ ชญฺญา, สยํ ชญฺญา กตากตํ;
นิคฺคณฺเห นิคฺคณฺหารหํ, ปคฺคณฺเห ปคฺคณฺหารหํ.
ผู้ครองเรือนที่ฉลาดควรทราบ
ความเจริญและความเสื่อมด้วยตนเอง,
ควรรู้กิจทีตนได้ทำแล้วและยังมิได้ทำ;
พึงข่มคนที่ควรข่ม, ยกย่องคนที่ควรยกย่อง.
(ธรรมนีติ ฆราวาสกถา ๑๘๖, โลกนีติ ๑๒๓, กวิทัปปณนีติ ๒๖๑, ขุ. ชา. ๒๗/๒๔๔๒ เตสกุณชาดก)
--
