๔๐๑. เจริญได้เพราะคุณธรรม

๔๐๑. เจริญได้เพราะคุณธรรม

หีนชจฺโจปิ* เจ โหติ, อุฎฺฐาตา ธิติมา* นโร;

อาจารสีลสมฺปนฺโน*, นิเส อคฺคิว ภาสติ.

ผิว่า คนแม้มีชาติตระกูลต่ำไซร์

แต่ถ้าเขาเป็นคนขยัน มีปัญญา

ถึงพร้อมด้วยอาจาระและศีล

ย่อมรุ่งเรืองได้ ดุจไฟในยามมืดค่ำฉะนั้น.

(ธรรมนีติ ปกิณณกกถา ๔๐๑, นรทักขทีปนี ๔๐)

--

๔๐๐. คนเดียวดีกว่ามีเพื่อนชั่ว

๔๐๐. คนเดียวดีกว่ามีเพื่อนชั่ว

อนตฺถสฺส* วากฺยา ปรมํ ตุณฺหิ,

อสนฺตมิตฺตา ปรมํ เอกํ;

สุรูปทารา วรมนฺธา,

ทูเรกลาภา วรมสฺสสุกฺขํ.

นิ่งเสียดีกว่าพูดสิ่งไม่มีประโยชน์

อยู่คนเดียวดีกว่ามีเพื่อนที่ไม่ดี

หญิงตาบอดดีกว่าภริยารูปสวย(แต่ชั่ว)

ข้าวตากดีกว่าเอกลาภที่อยู่ในที่ไกล.

(ธรรมนีติ ปกิณณกกถา ๔๐๐)

--

๓๙๙. ส่วนแบ่งงานบุญ

๓๙๙. ส่วนแบ่งงานบุญ

โจเทนฺโต จตุภาคา จ, กมฺมการา ตโย ภาคา;

สามิโน สมภาคา จ, เอกภาคานุโมทนา.

คนชวนทำบุญ ได้สี่ส่วน

คนช่วยทำงาน ได้สามส่วน

เจ้าของงานบุญ ได้เต็มส่วน

คนอนุโมทนาบุญ ได้หนึ่งส่วน.

(ธรรมนีติ ปกิณณกกถา ๓๙๙)

--

๓๙๘. บาปบุญมีผลต่างกัน

๓๙๘. บาปบุญมีผลต่างกัน

ทุกฺขํ ปาปสฺส ปุญฺญสฺส, สุขํ มิสฺสสฺส มิสฺสกํ;

สพฺพํ สทิสกํ ยาติ, ญาตพฺพํ กมฺมุโน ผลํ.

ความทุกข์เป็นผลแห่งบาป

ความสุขเป็นผลแห่งบุญ

หากปนกันย่อมมีผลปนกัน

หากล้วนๆ(ไม่ปนกัน)ย่อมมีผลเช่นกับตน

ผู้รู้ควรทราบผลแห่งกรรม(ดังนี้แล).

(ธรรมนีติ ปกิณณกกถา ๓๙๘)

--

๓๙๗. คนมีปัญญาย่อมตั้งตัวได้

๓๙๗. คนมีปัญญาย่อมตั้งตัวได้

อปฺปเกนปิ* เมธาวี, ปาภเตน วิจกฺขโณ;

สมุฎฺฐาเปติ อตฺตานํ, อณุํ อคฺคึว* สนฺธมํ.

บุคคลผู้มีปัญญาเฉลียวฉลาด

ย่อมตั้งตนไว้ด้วยต้นทุนแม้น้อย

ดุจคนก่อไฟน้อยๆ ให้เป็นกองใหญ่ ฉะนั้น.

(ธรรมนีติ ปกิณณกกถา ๓๙๗, กวิทัปปณนีติ ๑๖, นรทักขทีปนี ๕๐, ขุ. ชา. ๒๗/๔ จูฬกเสฏฐิชาดก)

--

๓๙๖. อานิสงส์สร้างพระไตรปิฏก

๓๙๖. อานิสงส์สร้างพระไตรปิฏก

เอกกฺขรผเลน หิ, ปิฎกตฺตยการโก;

จตุราสีติสหสฺสํ, ลภนฺติ ปวรํ สุขํ.

ที่แท้ ด้วยผลที่เกิดจากอักษรแต่ละตัว

บุคคลผู้(ให้)สร้างพระไตรปิฏก

ย่อมได้รับซึ่งความสุขอันบวร

สิ้นแปดหมื่นสีพันครั้งแล.

(ธรรมนีติ ปกิณณกกถา ๓๙๖)

--

๓๙๕. อานิสงส์สอนพระไตรปิฏก

๓๙๕. อานิสงส์สอนพระไตรปิฏก

อทฺเธ มหทฺธเน ผิเต, ชายเร กุลมุตฺตเม;

อุตฺตเมเนว สํวาโส, ปิฎกตฺตยวาจโก.

ผู้บอกสอนพระไตรปิฏก จะเกิดใน

ตระกูลมั่งคั่ง มีทรัพย์มาก ทั้งรุ่งเรือง

จะได้อยู่ร่วมกันกับสมาคมชนชั้นสูง.

(ธรรมนีติ ปกิณณกกถา ๓๙๕)

--

๓๙๔. ผลแห่งบุญคุณความดี

๓๙๔. ผลแห่งบุญคุณความดี

ทานาทีนิ จ ปุญฺญานิ, กโรนฺโต โพธิองฺกุโร;

ภวา สพฺพงฺคสมฺปนฺโน, ติโลกปูชิโต ภเว. 

(ผู้สร้างพระไตรปิฏก) ชื่อว่าเป็นพุทธางกูร 

เมื่อทำบุญทั้งหลาย มีทานเป็นต้นอยู่

จากภพไปแล้วจะเป็นผู้มีอวัยวะสมบูรณ์

และจะได้รับการบูชาในโลกทั้งสาม. 

(ธรรมนีติ ปกิณณกกถา ๓๙๔)

--