ปัญหาและเฉลย(วิชาธรรม) นักธรรมชั้นตรี ปี 2546

ปัญหาและเฉลยวิชาธรรม นักธรรมชั้นตรี

สอบในสนามหลวง

วันเสาร์ ที่ .. พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๔๖

๑.

๑.๑ โลกเดือดร้อนวุ่นวาย เพราะขาดธรรมอะไร ?

๑.๒ บุคคลมีกาย วาจา ใจ งดงาม เพราะปฏิบัติธรรมอะไร ?

ตอบ:

๑.๑ เพราะขาดธรรมคุ้มครองโลก ๒ อย่าง คือ

๑) หิริ ความละอายแก่ใจ

๒) โอตตัปปะ ความเกรงกลัว ฯ

๑.๒ เพราะปฏิบัติธรรมอันทำให้งาม ๒ อย่าง คือ

๑) ขันติ ความอดทน

๒) โสรัจจะ ความเสงี่ยม ฯ

๒.

๒.๑ รัตนะ ๓ มีอะไรบ้าง ?

๒.๒ รัตนะ ๓ นั้น มีคุณอย่างไร ?

ปัญหาและเฉลย(วิชาวินัยบัญญัติ) นักธรรมชั้นเอก ปี 2545

ปัญหาและเฉลยวิชาวินัยบัญญัติ นักธรรมชั้นเอก

สอบในสนามหลวง

วันอาทิตย์ ที่ ๒๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๔๕

------------------

๑. ๑.๑ คำว่า ญัตติ อนุสาวนา อปโลกนะ อุปสัมปทาเปกขะ ได้แก่อะไร ? จงชี้แจง

๑.๒ ภิกษุผู้สามารถสวดกรรมวาจาได้แม่นยำและสละสลวย ต้องพร้อมด้วยคุณสมบัติ
อย่างไรบ้าง ?

๑. ๑.๑ ญัตติ ได้แก่คำเผดียงสงฆ์

อนุสาวนา ได้แก่คำประกาศปรึกษาและตกลงของสงฆ์

อปโลกนะ ได้แก่การบอกกันในที่ประชุมสงฆ์ ไม่ต้องตั้งญัตติ
ไม่ต้องสวดอนุสาวนา

อุปสัมปทาเปกขะ ได้แก่กุลบุตรผู้มุ่งอุปสมบท ฯ

๑.๒ อย่างนี้ คือ

๑) รู้จักประเภทของอักขระ

๒) รู้จักฐานกรณ์ของอักขระ
๓) ว่าเป็น ฯ

ปัญหาและเฉลย(วิชาพุทธานุพุทธประวัติ) นักธรรมชั้นเอก ปี 2545

ปัญหาและเฉลยวิชาพุทธานุพุทธประวัติ นักธรรมชั้นเอก

สอบในสนามหลวง

วันเสาร์ ที่ ๒๓ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๔๕

--------------------------

 

๑. ๑.๑ พระสัมมาสัมพุทธเจ้า ทรงประกอบด้วยสัมปทาคุณกี่ประการ ? อะไรบ้าง ?

๑.๒ ในวันที่พระมหาบุรุษประสูตินั้น สหชาติที่เกิดพร้อมร่วมวันกับพระองค์
มีอะไรบ้าง ?

 

๑. ๑.๑ ๓ ประการ คือเหตุสัมปทา ผลสัมปทา สัตตูปการสัมปทา ฯ

๑.๒ มีพระนางพิมพา พระอานนท์ กาฬุทายีอมาตย์ ฉันนะอมาตย์ ม้ากัณฐกะ
ต้นมหาโพธิ์ และขุมทองทั้ง ๔ ฯ

๒. ๒.๑ ที่สุดทั้ง ๒ อย่างอันบรรพชิตไม่ควรเสพ มีโทษอย่างไรบ้าง ?

๒.๒ มัชฌิมาปฏิปทา มีคุณอย่างไรบ้าง ?

 

๒. ๒.๑ มีโทษดังนี้ คือ

กามสุขัลลิกานุโยค เป็นธรรมอันเลว เป็นเหตุตั้งบ้านเรือน เป็นของคนมีกิเลส
หนา ไม่ใช่ของคนอริยะคือผู้บริสุทธิ์ ไม่ประกอบด้วยประโยชน์

อัตตกิลมถานุโยค ให้เกิดทุกข์แก่ผู้ประกอบ ไม่ทำผู้ประกอบให้เป็นอริยะ
ไม่ประกอบด้วยประโยชน์ ฯ

๒.๒ มีคุณดังนี้ คือทำดวงตาคือทำญาณเครื่องรอบรู้ เป็นไปเพื่อความเข้าไปสงบ
ระงับ เพื่อความรู้ยิ่ง เพื่อความรู้ดี เพื่อความไม่มีกิเลสเครื่องร้อยรัด ฯ

ปัญหาและเฉลย(วิชาธรรม) นักธรรมชั้นเอก ปี 2545

ปัญหาและเฉลยวิชาธรรม นักธรรมชั้นเอก

สอบในสนามหลวง

วันศุกร์ ที่ ๒๒ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๔๕

-----------------------------

๑. ๑.๑ อนิจจตา ทุกขตา อนัตตตา มีอะไรปิดบังไว้จึงไม่ปรากฏ ?

๑.๒ อนิจจตา กำหนดรู้ได้ด้วยอาการอย่างไรบ้าง ?

๑. ๑.๑ อนิจจตา ความที่สังขารทั้งหลายไม่เที่ยง ถูกสันตติปิดบังไว้จึงไม่ปรากฏ

ทุกขตา ความที่สังขารทั้งหลายเป็นทุกข์ ถูกอิริยาบถปิดบังไว้ จึงไม่ปรากฏ

อนัตตตา ความที่ธรรมทั้งหลายเป็นอนัตตา ถูกฆนสัญญาปิดบังไว้ จึงไม่ปรากฏ ฯ

๑.๒ กำหนดรู้ได้ด้วยอาการ ๓ อย่าง คือ

๑) ในทางง่าย ด้วยความเกิดขึ้นในเบื้องต้น และความสิ้นไปในเบื้องปลาย

๒) ในทางละเอียดกว่านั้น ย่อมกำหนดรู้ได้ด้วยความแปรในระหว่างเกิด
และดับ

๓) ในทางอันเป็นอย่างสุขุม ย่อมกำหนดเห็นความแปรแห่งสังขารในชั่ว
ขณะหนึ่งๆ คือไม่คงที่อยู่นาน เพียงในระยะกาลนิดเดียวก็แปรแล้ว ฯ

๒. ๒.๑ นิพพิทาญาณ หมายถึงอะไร ?

๒.๒ ปฏิปทาแห่งนิพพิทา เป็นเช่นไร ?

ปัญหาและเฉลย(วิชาวินัยบัญญัติ) นักธรรมชั้นโท ปี 2545

ปัญหาและเฉลยวิชาวินัยบัญญัติ นักธรรมชั้นโท

สอบในสนามหลวง

วันอาทิตย์ ที่ ๒๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๔๕

------------------------------

๑. ๑.๑ อภิสมาจารคืออะไร ? แบ่งเป็นกี่ประเภท ? อะไรบ้าง ?

๑.๒ ขันธ์แห่งจีวรประกอบด้วยอะไรบ้าง ? ทรงมีพระพุทธานุญาตไว้อย่างไร ?

๑. ๑.๑ คือธรรมเนียมของภิกษุ แบ่งเป็น ๒ ประเภทคือ

เป็นข้อห้าม ๑ เป็นข้ออนุญาต ๑ ฯ

๑.๒ ประกอบด้วยมณฑล อัฑฒมณฑล และอัฑฒกุสิ ฯ ทรงมีพระพุทธานุญาตไว้
ว่า จีวรผืนหนึ่งให้มีขันธ์ไม่น้อยกว่า ๕ เกินกว่านั้นใช้ได้ แต่ให้เป็นขันธ์ที่เป็นคี่
คือ ๗, ๙, ๑๑ เป็นต้น ฯ

๒. ๒.๑ ในบาลีแสดงเหตุนิสัยจะระงับจากอุปัชฌาย์ไว้เท่าไร ? อะไรบ้าง ?

๒.๒ ภิกษุผู้ควรจะได้นิสัยมุตตกะต้องมีคุณสมบัติอย่างไรบ้าง ?

ปัญหาและเฉลย(วิชาอนุพุทธประวัติ) นักธรรมชั้นโท ปี 2545

ปัญหาและเฉลยวิชาอนุพุทธประวัติ นักธรรมชั้นโท

สอบในสนามหลวง

วันเสาร์ ที่ ๒๓ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๔๕

๑. ๑.๑ การศึกษาอนุพุทธประวัติมีประโยชน์อย่างไร ?

๑.๒ เมื่อครั้งที่พระอรหันต์ ๖๑ องค์ เกิดขึ้นในโลก มีใครบ้าง ?

๑. ๑.๑ นำให้เกิดความเลื่อมใสและความนับถือ กำหนดและจดจำวัตรปฏิบัติอันงดงาม
ของท่านมาเป็นปฏิปทาเครื่องดำเนินชีวิตของตน และเมื่อความดีของพระสาวก
ปรากฏแล้วจะเชิดชูเกียรติคุณของพระศาสดาให้ยิ่งขึ้น ฯ

๑.๒ มีพระพุทธองค์ ๑ พระปัญจวัคคีย์ ๕ พระยสะ ๑ สหายของพระยสะที่ปรากฏนาม
๔ และที่ไม่ปรากฏนามอีก ๕๐ ฯ

๒. ๒.๑ พระพุทธองค์ทรงส่งสาวกออกไปประกาศพระศาสนา เพราะทรงเห็นประโยชน์
อะไร ?

๒.๒ พระอัสสชิได้แสดงธรรมแก่อุปติสสปริพาชก มีใจความย่อว่าอย่างไร ?

ปัญหาและเฉลย(วิชาธรรม) นักธรรมชั้นโท ปี 2545

ปัญหาและเฉลยวิชาธรรม นักธรรมชั้นโท

สอบในสนามหลวง

วันศุกร์ ที่ ๒๒ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๔๕

๑. ๑.๑ ปฏิสันถาร คืออะไร ? มีอะไรบ้าง ?

๑.๒ มีประโยชน์แก่ผู้ทำอย่างไรบ้าง ?

๑. ๑.๑ คือการต้อนรับแขกผู้มาถึงถิ่น ฯ มี ๒ อย่าง

๑) อามิสปฏิสันถาร ต้อนรับด้วยสิ่งของ

๒) ธัมมปฏิสันถาร ต้อนรับโดยธรรม ฯ

๑.๒ อย่างนี้ คือ

๑) เป็นอุบายสร้างความสามัคคีและยึดเหนี่ยวน้ำใจกัน

๒) เป็นการรักษาไมตรีจิตระหว่างกันและกันให้มั่นคงยิ่งขึ้น ฯ

๒. ๒.๑ วิมุตติคืออะไร ? วิมุตติ ๒ อย่าง มีอะไรบ้าง ?

๒.๒ วิมุตติ ๒ กับวิมุตติ ๕ จัดเป็นโลกิยะและโลกุตตระอย่างไร ?

ปัญหาและเฉลย(วิชาวินัยบัญญัติ) นักธรรมชั้นตรี ปี 2545

ปัญหาและเฉลยวิชาวินัยบัญญัติ นักธรรมชั้นตรี

สอบในสนามหลวง

วันอาทิตย์ ที่ ๒๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๔๕

--------------------------------

๑. ๑.๑ พระวินัย คืออะไร ?

๑.๒ สิกขา ๓ เมื่อศึกษาแล้วจะได้ประโยชน์อย่างไร ?

๑. ๑.๑ คือพระพุทธบัญญัติและอภิสมาจาร ฯ

๑.๒ ย่อมได้ประโยชน์ดังนี้ ศึกษาเรื่องศีล ทำให้เป็นผู้มีกาย วาจาเรียบร้อย ศึกษา
เรื่องสมาธิทำให้ใจสงบมั่นคง ไม่ฟุ้งซ่าน ศึกษาเรื่องปัญญา ทำให้รอบรู้ในกอง
สังขาร ฯ

๒. ๒.๑ สิกขากับสิกขาบทต่างกันอย่างไร ?

๒.๒ สิกขาบทที่มาในพระปาฏิโมกข์มีเท่าไร ? อะไรบ้าง ?

ปัญหาและเฉลย(วิชาพุทธประวัติ) นักธรรมชั้นตรี ปี 2545

ปัญหาและเฉลยวิชาพุทธประวัติ นักธรรมชั้นตรี

สอบในสนามหลวง

วันเสาร์ ที่ ๒๓ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๔๕

-------------------------------

๑. ๑.๑ พุทธประวัติว่าด้วยเรื่องอะไร ?

๑.๒ การเรียนรู้พุทธประวัติได้ประโยชน์อย่างไร ?

๑. ๑.๑ ว่าด้วยเรื่องความเป็นมาของพระพุทธเจ้า เป็นการแสดงพระพุทธจริยาในด้าน
ต่างๆ ของพระองค์ให้ปรากฏ ฯ

๑.๒ ได้ประโยชน์ ๒ ประการ คือ

๑) ในด้านการศึกษา ทำให้ทราบความเป็นมาของพระพุทธเจ้า เช่นเดียว
กับการศึกษาตำนานความเป็นมาของชาติตน ทำให้บุคคลได้ทราบว่า
ชาติของตนเป็นมาอย่างไร มีความสำคัญอย่างไรเป็นต้น

๒) ในด้านปฏิบัติ ทำให้บุคคลได้แนวในการดำเนินชีวิตตามพระพุทธจริยา
อันเป็นปฏิปทานำความสุขความเจริญมาให้แก่บุคคล ตามสมควรแก่การ
ประพฤติปฏิบัติ ฯ

๒. ๒.๑ พระมหาบุรุษทรงอธิษฐานเพศเป็นบรรพชิตที่ไหน ?

๒.๒ ในราตรีแห่งการตรัสรู้ พระมหาบุรุษทรงบรรลุญาณอะไรในแต่ละยาม ?

ปัญหาและเฉลย(วิชาธรรม) นักธรรมชั้นตรี ปี 2545

ปัญหาและเฉลยวิชาธรรม นักธรรมชั้นตรี

สอบในสนามหลวง

วันศุกร์ ที่ ๒๒ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๔๕

----------------------

๑. ๑.๑ คนที่ทำอะไรมักพลั้งพลาด เพราะขาดธรรมอะไร ?

๑.๒ ผู้ได้ชื่อว่ากตัญญูกตเวทีบุคคล เพราะปฏิบัติตนอย่างไร ?

๑. ๑.๑ เพราะขาดสติ ความระลึกได้ก่อนแต่จะทำ และขาดสัมปชัญญะ ความรู้ตัว
ในขณะทำ ฯ

๑.๒ เพราะเป็นผู้รู้อุปการะที่ท่านทำแล้ว และตอบแทน ฯ

๒. ๒.๑ พระรัตนตรัยมีอะไรบ้าง ?

๒.๒ รัตนะที่ ๑ หมายถึงใคร ? จงอธิบาย

๒. ๒.๑ มีพระพุทธ ๑ พระธรรม ๑ พระสงฆ์ ๑ ฯ

๒.๒ หมายถึงพระพุทธเจ้า ฯ ได้แก่ท่านผู้สอนให้ประชุมชนประพฤติชอบด้วยกาย
วาจา ใจ ตามพระธรรมวินัยที่ท่านเรียกว่า พระพุทธศาสนา ฯ

ปัญหาและเฉลย(วิชาวินัย) นักธรรมชั้นเอก ปี 2547

ปัญหาและเฉลยวิชาวินัย นักธรรมชั้นเอก

สอบในสนามหลวง

วันจันทร์ ที่ .. พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๔๗

---------------------------

 

๑. สังฆกรรมแต่ละประเภท ทรงอนุญาตให้สงฆ์พร้อมเพรียงกันทำในที่เช่นไร ?

๑. อปโลกนกรรม ทรงอนุญาตให้สงฆ์พร้อมเพรียงกันทำในเขตสีมาหรือนอกเขตสีมาก็ได้ ฯ

ญัตติกรรม ญัตติทุติยกรรม และญัตติจตุตถกรรม ทรงอนุญาตให้สงฆ์พร้อมเพรียง
กันทำในเขตสีมาเท่านั้น จะเป็นพัทธสีมาหรืออพัทธสีมาก็ได้ ฯ

 

๒. ภัณฑุกรรม และ อุกเขปนียกรรม คืออะไร ? จัดเป็นสังฆกรรมประเภทไหน ?

๒. ภัณฑุกรรม คือ กรรมที่ภิกษุแจ้งให้สงฆ์ทราบเพื่อปลงผมคนผู้มาขอบวชซึ่งยังไม่ได้
ปลงผมมาก่อน และภิกษุจะปลงให้เอง ฯ

อุกเขปนียกรรม คือ กรรมที่สงฆ์ทำแก่ภิกษุผู้ต้องอาบัติแล้ว ไม่ยอมรับว่าต้องอาบัติ
เรียกว่าไม่เห็นอาบัติ หรือไม่ทำคืนอาบัติ หรือมีทิฏฐิบาปไม่ยอมสละ อันเป็น
การเสียสีลสามัญญตา และทิฏฐิสามัญญตา ฯ

ภัณฑุกรรมจัดเป็นอปโลกนกรรม ฯ

อุกเขปนียกรรม จัดเป็นญัตติจตุตถกรรม ฯ

 

ปัญหาและเฉลย(วิชาพุทธานุพุทธประวัติ) นักธรรมชั้นเอก ปี 2547

ปัญหาและเฉลยวิชาพุทธานุพุทธประวัติ นักธรรมชั้นเอก

สอบในสนามหลวง

วันอาทิตย์ ที่ .. พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๔๗

-------------------------------

 

๑. ปัญจมหาวิโลกนะ คืออะไร ? มีความเป็นมาอย่างไร ?

๑. คือ การพิจารณาถึงความเหมาะสมใหญ่ ๕ ประการ ฯ

มีความเป็นมาอย่างนี้ คือเมื่อพระมหาสัตว์เป็นสันตุสิตเทวราชอยู่ในดุสิตเทวโลก หมู่
เทวดามาทูลอาราธนาให้จุติลงไปบังเกิดในครรภ์พระมารดา ในลำดับนั้น พระมหาสัตว์
ยังมิได้ทรงให้ปฏิญญาแก่หมู่เทวดาผู้มาทูลอาราธนา ต่อเมื่อทรงพิจารณาปัญจมหา-
วิโลกนะแลัว จึงทรงให้ปฏิญญา ฯ

 

๒. พระอรหันตสาวกรุ่นแรกที่พระศาสดาทรงส่งไปประกาศพระศาสนา มีจำนวนเท่าไร ?
พระองค์ทรงประทานโอวาทแก่ท่านเหล่านั้นโดยย่อว่าอย่างไร ?

๒. มีจำนวนทั้งสิ้น ๖๐ รูป ฯ

ทรงประทานโอวาทว่า ท่านทั้งหลายจงเที่ยวจาริกไปในชนบท เพื่อประโยชน์และ
ความสุขแก่ชนเป็นอันมาก แต่อย่าไปทางเดียวกัน ๒ รูป จงแสดงธรรมมีคุณ
ในเบื้องต้น ท่ามกลาง และที่สุด จงประกาศพรหมจรรย์อันบริสุทธิ์บริบูรณ์สิ้นเชิง
พร้อมทั้งอรรถและพยัญชนะ ฯ

 

ปัญหาและเฉลย(วิชาธรรม) นักธรรมชั้นเอก ปี 2547

ปัญหาและเฉลยวิชาธรรม นักธรรมชั้นเอก

สอบในสนามหลวง

วันเสาร์ ที่ .. พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๔๗

------------------------------------

๑. กิเลสกามและวัตถุกาม ได้แก่อะไร ? อย่างไหนจัดเป็นมารและเป็นบ่วงแห่งมาร ?
เพราะเหตุไร ?

๑. กิเลสกาม ได้แก่ เจตสิกอันเศร้าหมอง ชักให้ใคร่ ให้รัก ให้อยากได้ กล่าวคือตัณหา
ความทะยานอยาก ราคะ ความกำหนัด อรติ ความขึ้งเคียด เป็นต้น จัดเป็นมาร
เพราะเป็นโทษล้างผลาญคุณความดีและทำให้เสียคน ฯ

วัตถุกาม ได้แก่ รูป เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ อันเป็นของน่าชอบใจ จัดเป็นบ่วงแห่ง
มาร เพราะเป็นอารมณ์ผูกใจให้ติดแห่งมาร ฯ

 

๒. พระบรมศาสดาทรงแสดงอานิสงส์แห่งวิปัสสนาไว้ในอนัตตลักขณสูตรอย่างไร ?

๒. ทรงแสดงไว้ว่า เอวํ ปสฺสํ ภิกฺขเว สุตวา อริยสาวโก เป็นต้น ความว่า ดูก่อนภิกษุ
ทั้งหลาย อริยสาวกผู้ได้สดับแล้ว เมื่อเห็นอย่างนี้ ย่อมเบื่อหน่าย ย่อมฟอกจิต
ให้หมดจด เพราะการฟอกจิตให้หมดจดได้ จิตนั้นก็พ้นจากอาสวะทั้งปวง เมื่อจิต
พ้นพิเศษแล้ว ก็มีญาณหยั่งรู้ว่า พ้นแล้ว และเธอรู้ประจักษ์ชัดว่า ชาติสิ้นแล้ว
พรหมจรรย์คือกิจพระศาสนาได้ทำเสร็จแล้ว กิจอื่นที่จะต้องทำเช่นนี้ไม่มีอีก ฯ