พระอภิธรรมใครว่ายาก ชุดที่ ๑๑๕ ปริจเฉทที่ ๘ ปัจจยสังคหวิภาค (ต่อ)

 

๑๙๙. คุณความดีคือทูตสัมพันธ์

๑๙๙. คุณความดีคือทูตสัมพันธ์

คุณา กุพฺพนฺติ ทูตตฺตํ, ทูเรปิ วสตํ สตํ;

เกตเก คนฺธํ ฆายิตฺวา, คจฺฉนฺติ ภมรา สยํฯ

"สัตบุรุษทั้งหลายพักอยู่แม้ตั้งไกล,

คุณของท่านย่อมทำความเป็นทูต

หมู่แมลงภู่ สูดเอากลิ่นหอม 

ที่ต้นการะเกดแล้ว ย่อมบินไปเอง.“

(กวิทัปปณนีติ หมวดคนดี ๑๙๙, มหารหนีติ ๔๑, ธัมมนีติ ๑๔๓)

..

พระอภิธรรมใครว่ายาก ชุดที่ ๑๑๔ ปริจเฉทที่ ๘ ปัจจยสังคหวิภาค (ต่อ)

 

๑๙๘. ทางแห่งความเสื่อม

๑๙๘. ทางแห่งความเสื่อม

อสนฺตสฺส ปิโย โหติ, สนฺเต น กุรุเต ปิยํ;

อสตํ ธมฺมํ โรเจติ, ตํ ปราภวโต มุขํฯ

"คนมีอสัตบุรุษเป็นที่รัก

ไม่ทำสัตบุรุษให้เป็นที่รัก

ชอบใจธรรมของอสัตบุรุษ,

ข้อนั้น เป็นทางของคนเสื่อม.“

(กวิทัปปณนีติ หมวดคนดี ๑๙๘, โลกนีติ ๖๗, สุตตันตนีติ ๔, ขุ. สุ. ๒๕/๓๐๔ ปราภวสูตร)

..

พระอภิธรรมใครว่ายาก ชุดที่ ๑๑๓ ปริจเฉทที่ ๘ ปัจจยสังคหวิภาค (ต่อ)

 

๑๙๗. โภคทรัพย์ฤาจักมีด้วยการคิด

๑๙๗. โภคทรัพย์ฤาจักมีด้วยการคิด

อจินฺติตมฺปิ ภวติ, จินฺติตมฺปิ วินสฺสติ;

น หิ จินฺตามยา โภคา, อิตฺถิยา ปุริสสฺส วาฯ

“บางสิ่งแม้ที่ไม่ได้คิดไว้ ย่อมมีก็ได้

บางสิ่งแม้ที่คิดเอาไว้ ย่อมพินาศก็ได้

โภคะทั้งหลายของสตรี หรือบุรุษ 

จะสำเร็จได้ด้วยความนึกเอาไม่มีเลย.“

(กวิทัปปณนีติ หมวดคนดี ๑๙๗, โลกนีติ ๖๖ ขุ. ชา. ๒๗/๑๘๕๙ สรภชาดก, ๒๘/๔๕๐ มหาชนกชาดก)

..

พระอภิธรรมใครว่ายาก ชุดที่ ๑๑๒ ปริจเฉทที่ ๘ ปัจจยสังคหวิภาค (ต่อ)

 

๑๙๖. ควรคิดถึงธรรมเท่านั้น

๑๙๖. ควรคิดถึงธรรมเท่านั้น

อปตฺเถยฺยํ น ปตฺเถยฺย, อจินฺเตยฺยํ น จินฺตเย;

ธมฺมเมว สุจินฺเตยฺย, กาลํ โมฆํ น อิจฺฉเยฯ

"ไม่พึงปรารถนาถึงสิ่งที่ไม่ควรปรารถนา,

ไม่ควรคิดถึงสิ่งที่ไม่ควรคิด;

ควรคิดถึงเฉพาะธรรมะนั่นเทียว,

ไม่ควรยินดีเวลาให้เปล่าจากประโยชน์.“

(กวิทัปปณนีติ หมวดคนดี ๑๙๖, โลกนีติ ๖๕)

..

พระอภิธรรมใครว่ายาก ชุดที่ ๑๑๑ ปริจเฉทที่ ๘ ปัจจยสังคหวิภาค (ต่อ)

 

๑๙๕. ทรัพย์ของคนดี-ดุจวารีในบ่อ

๑๙๕. ทรัพย์ของคนดี-ดุจวารีในบ่อ

ธนมปฺปมฺปิ สาธูนํ, กูเป วาริว นิสฺสโย;

พหุํอปิ อสาธูนํ, น จ วาริว อณฺณเวฯ

“ทรัพย์ของคนดี ถึงจะน้อย ก็อาศัยได้,

เหมือนน้ในบ่อที่คนใช้ดื่มได้,

ส่วนทรัพย์ของคนชั่ว แม้มีจำนวนมาก

พึ่งพาไม่ได้ ดุจน้ำในทะเล ใช้ดื่มไม่ได้.“

(กวิทัปปณนีติ หมวดคนดี ๑๙๕, โลกนีติ ๖๓ มหารหนีติ ๘๗ ธัมมนีติ ๓๔๕)

..

พระอภิธรรมใครว่ายาก ชุดที่ ๑๑๐ ปริจเฉทที่ ๘ ปัจจยสังคหวิภาค (ต่อ)

 

๑๙๔. ยาพิษฤทธิ์ฉกาจ (ทรัพย์ของสงฆ์)

๑๙๔. ยาพิษฤทธิ์ฉกาจ (ทรัพย์ของสงฆ์)

น วิสํ วิสมิจฺจาห, ธนํ สงฺฆสฺส อุจฺจเต;

วิสํ เอกํว หนติ, หนติ สงฺฆสฺส สพฺพํฯ

“ผู้รู้ไม่เรียกยาพิษว่า เป็นพิษ,

แต่เรียกทรัพย์ของสงฆ์ว่า เป็นพิษ,

ยาพิษฆ่าคนให้ตายได้ชาติเดียว,

ส่วนทรัพย์ของสงฆ์นั้น ฆ่าคนให้ตายได้ทุกชาติ.“

(กวิทัปปณนีติ หมวดคนดี ๑๙๔, โลกนีติ ๖๒)

..

พระอภิธรรมใครว่ายาก ชุดที่ ๑๐๙ ปริจเฉทที่ ๘ ปัจจยสังคหวิภาค (ต่อ)

 

๑๙๓. วิธีชนะใจคนอย่างฉลาด

อุตฺตมตฺตนิวาเตน, กกฺขฬํ มุทุนา ชเย;

นีจํ อปฺปกทาเนน, วายาเมน สมํ ชเยฯ

"พึงชนะคนที่สูงกว่าด้วยการถ่อมตน,

พึงชนะคนหยาบคายด้วยความนุ่มนวล;

พึงชนะคนต่ำกว่าด้วยการให้ของเล็กๆน้อยๆ,

พึงชนะคนเสมอกันด้วยความเพียร.“

(กวิทัปปณนีติ หมวดคนดี ๑๙๓, โลกนีติ ๖๐, มหารหนีติ ๑๔๙)

..

พระอภิธรรมใครว่ายาก ชุดที่ ๑๐๘ ปริจเฉทที่ ๘ ปัจจยสังคหวิภาค (ต่อ)