พระอภิธรรมใครว่ายาก ชุดที่ ๑๓๗ ปริจเฉทที่ ๙ กัมมัฏฐานสังคหวิภาค (ต่อ)

 

๒๒๐. หลักการคบมิตร

๒๒๐. หลักการคบมิตร

จรญฺเจ นาธิคจฺเฉยฺย, เสยฺยํ สทิสมตฺตโน;

เอกจริยํ ทฬฺหํ กยิรา, นตฺถิ พาเล สหายตาฯ

„ผิว่าบุคคล เมื่อเที่ยวไป ไม่พึงประสบสหายผู้

ประเสริฐกว่า ผู้เช่นกับ(ด้วยคุณ) ของตนไซร์, 

พึงพําการเที่ยวไปคนเดียวให้มั่น,  เพราะว่า 

ความเป็นสหายกัน ย่อมไม่มีในคนพาล.“ 

(กวิทัปปณนีติ หมวดคนพาล ๒๒๐ ขุ.ธ. ๒๕/๑๕)

..

พระอภิธรรมใครว่ายาก ชุดที่ ๑๓๖ ปริจเฉทที่ ๙ กัมมัฏฐานสังคหวิภาค (ต่อ)

 

๒๑๙. ทัพพีฤาห่อนรู้รสแกง

๒๑๙. ทัพพีฤาห่อนรู้รสแกง

ยาวชีวมฺปิ เจ พาโล, ปณฺฑิตํ ปยิรุปาสติ;

น โส ธมฺมํ วิชานาติ, ทพฺพี สูปรสํ ยถาฯ

“ถ้าคนพาล เข้าไปนั่งใกล้บัณฑิต แม้ตลอดชีวิตไซร์,

เขาย่อมไม่รู้แจ้งธรรมตามความเป็นจริงได้,

เปรียบเหมือนทัพพีไม่รู้จักรสแกง ฉะนั้น.“

(กวิทัปปณนีติ หมวดคนพาล ๒๑๙ โลกนีติ ๒๕ ธัมมนีติ ๑๓๕ ขุ.ธ. ๒๕/๑๕)

..

พระอภิธรรมใครว่ายาก ชุดที่ ๑๓๕ ปริจเฉทที่ ๙ กัมมัฏฐานสังคหวิภาค (ต่อ)

 

๒๑๘. สวยแต่รูป-จูบไม่หอม

๒๑๘. สวยแต่รูป-จูบไม่หอม

ยถา อุทุมฺพรปกฺกา, พหิรตฺตกา เอว จ;

อนฺโตกิมิลสมฺปุณฺณา, เอวํ ทุชฺชนหทยาฯ

“มะเดื่อสุกภายนอกดูมีสีแดงสดใส,

แต่ภายในเต็มไปด้วยหนอน ฉันใด,

หัวใจของทุรชนคนชั่ว ก็มีลักษณะ

คล้ายกัน ฉันนั้นนั่นเทียว”.

(กวิทัปปณนีติ หมวดคนพาล ๒๑๘ โลกนีติ ๔๓)

..

พระอภิธรรมใครว่ายาก ชุดที่ ๑๓๔ ปริจเฉทที่ ๙ กัมมัฏฐานสังคหวิภาค (ต่อ)

 

๒๑๗. วิธีครองใจคน

๒๑๗. วิธีครองใจคน

ลุทฺธํ อตฺเถน คณฺเหยฺย, ถทฺธํ อญฺชลิกมฺมุนา;

ฉนฺทานุวตฺติยา มูฬฺหํ, ยถาภูเตน ปณฺฑิตํฯ

"ครองใจคนขี้โลภด้วยให้ทรัพย์,

ครองใจคนแข็งกระด้างด้วยการอ่อนโยน;

ครองใจคนหลงด้วยคล้อยตามความประสงค์,

ครองใจคนมีปัญญาด้วยทำตามที่เป็นจริง.“

(กวิทัปปณนีติ หมวดคนพาล ๒๑๗ โลกนีติ ๗๘ มหารหนีติ ๑๔๘)

..

พระอภิธรรมใครว่ายาก ชุดที่ ๑๓๓ ปริจเฉทที่ ๙ กัมมัฏฐานสังคหวิภาค (ต่อ)

 

๒๑๖. ความเก่งของคนพาล

๒๑๖. ความเก่งของคนพาล

นตฺตโทสํ ปเร ชญฺญา, ชญฺญา โทสํ ปรสฺส ตุ;

คุยฺโห กุมฺมาว องฺคานิ, ปรโทสญฺจ ลกฺขเยฯ

"คนพาลไม่ทราบโทษของตนในผู้อื่น,

แต่กลับรู้เห็นโทษของคนอื่น

และยังจดจำโทษของผู้อื่นด้วย,

ดุจเต่าซ่อนอวัยวะในกระดอง ฉะนั้น.“

(กวิทัปปณนีติ หมวดคนพาล ๒๑๖ โลกนีติ ๗๖ ธัมมนีติ ๒๒๗)

..

พระอภิธรรมใครว่ายาก ชุดที่ ๑๓๒ ปริจเฉทที่ ๙ กัมมัฏฐานสังคหวิภาค (ต่อ)

 

๒๑๕. โทษคนอื่นเห็นง่าย

๒๑๕. โทษคนอื่นเห็นง่าย

ติลมตฺตํ ปเรสญฺจ, อปฺปโทสญฺจ ปสฺสติ;

นาฬิเกรมฺปิ สโทสํ, ขลชาโต น ปสฺสติฯ

“คนเลวมักมองเห็นโทษที่เล็กน้อย 

เพียงเท่าเมล็ดงา ของคนอื่น, 

แต่โทษของตน แม้ใหญ่เท่าผลมะพร้าว

กลับมองไม่เห็นเลย.“

(กวิทัปปณนีติ หมวดคนพาล ๒๑๕ โลกนีติ ๗๕ ธัมมนีติ ๓๕๑)

..

พระอภิธรรมใครว่ายาก ชุดที่ ๑๓๑ ปริจเฉทที่ ๙ กัมมัฏฐานสังคหวิภาค (ต่อ)

 

๒๑๔. ราตรีนาน สงสารยาว

๒๑๔. ราตรีนาน สงสารยาว

ทีฆา ชาครโต รตฺติ, ทีฆํ สนฺตสฺส โยชนํ;

ทีโฆ พาลานสํสาโร, สทฺธมฺมํ อวิชานตํฯ

“ราตรีเป็นคืนที่ยาวนานสำหรับคนนอนไม่หลับ, 

โยชน์เป็นทางที่ยาวไกลสำหรับคนเมื่อยล้า, 

สงสารเป็นวัฏฏจักรที่ยาวนานสำหรับ-

พวกคนพาลทั้งหลายผู้ไม่รู้แจ้งพระสัทธรรม.“

(กวิทัปปณนีติ หมวดคนพาล ๒๑๔ โลกนีติ ๗๔ ขุ.ธ. ๒๕/๑๔)

..

พระอภิธรรมใครว่ายาก ชุดที่ ๑๓๐ ปริจเฉทที่ ๙ กัมมัฏฐานสังคหวิภาค (ต่อ)