ปัญหาและเฉลย(วิชาพุทธานุพุทธประวัติ) ธรรมศึกษาชั้นเอก ปี 2544

ปัญหาและเฉลยวิชาพุทธานุพุทธประวัติ ธรรมศึกษาชั้นเอก

สอบในสนามหลวง

วันอาทิตย์ ที่ ๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๔๔

คำสั่ง : จงเลือกคำตอบที่ถูกที่สุดเพียงคำตอบเดียว โดยกากบาทในช่องของข้อ
ที่ต้องการ ลงในกระดาษคำตอบ ให้เวลา ๕๐ นาที (๑๐๐ คะแนน)

๑. ชมพูทวีปตั้งอยู่ทางทิศไหนของประเทศไทย ?

ก. ทิศบูรพา ข. ทิศพายัพ

ค. ทิศอาคเนย์ ง. ทิศปัจจิม

๒. ชมพูทวีปแบ่งออกเป็น ๒ ส่วน คือข้อใด ?

ก. ส่วนกลางกับส่วนภูมิภาค ข. ชุมชนเมืองกับชุมชนชนบท

ค. เมืองหลวงกับชนบท ง. มัชฌิมประเทศกับปัจจันตประเทศ

๓. ข้อใดแสดงถึงทิฏฐิมานะกล้าของชาวชมพูทวีป ?

ก. นับถือพระพรหม ข. นับถือลัทธิฤาษี

ค. ถือชั้นวรรณะ ง. นับถือพระอิศวร

ปัญหาและเฉลย(วิชาธรรม)ธรรมศึกษาชั้นเอก ปี 2544

ปัญหาและเฉลยวิชาธรรม ธรรมศึกษาชั้นเอก

สอบในสนามหลวง

วันอาทิตย์ ที่ ๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๔๔

คำสั่ง : จงเลือกคำตอบที่ถูกที่สุดเพียงคำตอบเดียว โดยกากบาทในช่องของข้อ
ที่ต้องการ ลงในกระดาษคำตอบ ให้เวลา ๕๐ นาที (๑๐๐ คะแนน)

๑. ข้อใด จัดเป็นโลกโดยอ้อม ?

ก. โลกคือแผ่นดิน ข. โลกสวรรค์

ค. พรหมโลก ง. โลกคือหมู่สัตว์ผู้อาศัยแผ่นดิน

จงอ่านข้อความต่อไปนี้แล้วตอบคำถาม ข้อ ๒-๕

" สูทั้งหลายจงมาดูโลกนี้ อันตระการดุจราชรถ ที่พวกคนเขลาหมกอยู่
แต่พวกผู้รู้หาข้องอยู่ไม่ "

๒. คำว่า " สูทั้งหลาย " หมายถึงใคร ?

ก. หมู่พุทธบริษัท ข. หมู่สัตว์

ค. หมู่ฆราวาส ง. หมู่พระภิกษุ

ปัญหาและเฉลย (วิชาอนุพุทธประวัติ) ธรรมศึกษาชั้นโท ปี 2544

ปัญหาและเฉลยวิชาอนุพุทธประวัติ ธรรมศึกษาชั้นโท

สอบในสนามหลวง

วันอาทิตย์ ที่ ๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๔๔

คำสั่ง : จงเลือกคำตอบที่ถูกที่สุดเพียงคำตอบเดียว โดยกากบาทในช่องของข้อ
ที่ต้องการ ลงในกระดาษคำตอบ ให้เวลา ๕๐ นาที (๑๐๐ คะแนน)

๑. อนุพุทธประวัติหมายถึงประวัติของใคร ?

ก. พระพุทธเจ้า ข. พระปัจเจกพุทธเจ้า

ค. พระอรหันต์ ง. พระสาวกของพระพุทธเจ้า
 

๒. พระมหาสาวก ตามนัยอรรถกถา หมายถึงพระสาวกกี่องค์ ?

ก. ๘ องค์ ข. ๔๑ องค์

ค. ๘๐ องค์ ง. ๘๘ องค์

๓. พระมหาสาวกที่ได้รับยกย่องเป็นเอตทัคคะ ตามนัยพระบาลีมีกี่องค์ ?

ก. ๔๐ องค์ ข. ๔๑ องค์

ค. ๖๐ องค์ ง. ๘๐ องค์

ปัญหาและเฉลย (วิชาธรรม) ธรรมศึกษาชั้นโท ปี 2544

ปัญหาและเฉลยวิชาธรรม ธรรมศึกษาชั้นโท

สอบในสนามหลวง

วันอาทิตย์ ที่ ๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๔๔

คำสั่ง : จงเลือกคำตอบที่ถูกที่สุดเพียงคำตอบเดียว โดยกากบาทในช่องของข้อ
ที่ต้องการ ลงในกระดาษคำตอบ ให้เวลา ๕๐ นาที (๑๐๐ คะแนน)

๑. การเจริญสมถกัมมัฏฐาน จัดเข้าในสิกขาข้อใด ?

ก. สีลสิกขา ข. จิตตสิกขา

ค. ปัญญาสิกขา ง. ถูกทุกข้อ

๒. สมาธิมีทั้งผิดและถูก ข้อใดมิใช่สมาธิที่ถูกต้อง ?

ก. สะกดใจมิให้หลับ ข. สะกดใจมิให้ฟุ้งซ่าน

ค. สะกดใจมิให้โกรธ ง. สะกดใจมิให้เป็นโรค

๓. ข้อใด จัดเป็นอสังขตธรรม ธรรมอันปัจจัยมิได้ปรุงแต่ง ?

ก. สิ่งที่เกิด แปรและดับในที่สุด ข. อรูปธรรม สภาวะมิใช่รูป

ค. พระอริยบุคคล ง. พระนิพพาน

ธัมมปทปาฬิ-แปล ๒๓. นาควรรค

๒๓. นาควคฺโค

คาถาธรรมบท นาควรรคที่ ๒๓

๑.อตฺตโนวตฺถุ.(๒๓๔)

๓๒๐.

อหํ นาโคว สงฺคาเม, จาปโต ปติตํ สรํ;


อติวากฺยํ ติติกฺขิสฺสํ, ทุสฺสีโล หิ พหุชฺชโนฯ

เราจักอดกลั้นซึ่งคำล่วงเกิน ดุจช้างอดทนซึ่งลูกศรที่ออกมาจากแล่งในสงคราม ฉะนั้น เพราะคนทุศีลมีมาก. (๒๓:๑)

๓๒๑.

ทนฺตํ นยนฺติ สมิตึ, ทนฺตํ ราชาภิรูหติ;


ทนฺโต เสฏฺโฐ มนุสฺเสสุ, โยติวากฺยํ ติติกฺขติฯ

ชนทั้งหลายย่อมนำสัตว์พาหนะที่ฝึกหัดแล้วไปสู่ที่ชุมนุม พระราชาย่อมทรงพาหนะที่ได้ฝึกหัดแล้ว ในหมู่มนุษย์คนที่ได้ฝึกแล้ว อดทนซึ่งคำล่วงเกินได้ เป็นผู้ประเสริฐสุด. (๒๓:๒)

ปัญหา-เฉลย (วิชาธรรม) นักธรรมชั้นโท ปี 2543

ปัญหาและเฉลยธรรม นักธรรมชั้นโท

สอบในสนามหลวง พ.ศ. ๒๕๔๓

วันพฤหัสบดี ที่ ๑๖ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๔๓

------------------------------

๑.

๑.๑ ปริเยสนา ๒ อย่างตามความในพระสูตรท่านแสดงไว้อย่างไร ?

๑.๒ ภิกษุควรแสวงหาเลี้ยงชีพอย่างไรจึงเป็นการแสวงหาอย่างประเสริฐ ?

ตอบ:

๑.๑

แสดงว่า แสวงหาสิ่งอันมิใช่ของมีชรา พยาธิ มรณะ โสกะและสังกิเลส เป็นธรรมดา คือธรรมอันเกษมมีพระนิพพานเป็นอย่างสูง จัดเป็นอริย ปริเยสนา แสวงหาสิ่งอันมีชรา พยาธิ มรณะ โสกะและสังกิเลสเป็นธรรมดา ทั้งที่สภาพเช่นนั้นก็มีในตนอยู่พร้อมแล้ว จัดเป็นอนริยปริเยสนา

๑.๒

ภิกษุแสวงหาเลี้ยงชีพโดยอุบายอันสมควร ทั้งไม่เป็นโลกวัชชะมีโทษทางโลกและไม่เป็นปัณณัตติวัชชะ มีโทษทางพระบัญญัติ ไม่สร้างความเดือดร้อนให้แก่ตนและผู้อื่นจึงจะเป็นการแสวงหาอย่างประเสริฐ

ธัมมปทปาฬิ-แปล ๒๒. นิรยวรรค

๒๒. นิรยวคฺโค

คาถาธรรมบท นิรยวรรคที่ ๒๒

๑.สุนฺทรีปริพฺพาชิกาวตฺถุ.(๒๒๕)

๓๐๖.

อภูตวาที นิรยํ อุเปติ, โย วาปิ กตฺวา น กโรมีติ จาห;


อุโภปิ เต เปจฺจ สมา ภวนฺติ, นิหีนกมฺมา มนุชา ปรตฺถฯ

บุคคลผู้กล่าวคำไม่จริงย่อมเข้าถึงนรก หรือแม้ผู้ใดทำบาปกรรมแล้ว กล่าวว่ามิได้ทำ ผู้นั้นย่อมเข้าถึงนรกเช่นเดียวกัน แม้คนทั้งสองนั้นเป็นมนุษย์ผู้มีกรรมเลวทราม ละไปแล้ว ย่อมเป็นผู้เสมอกันในโลกหน้า. (๒๒:๑)

๒.ทุกฺขปีฬิตสตฺตวตฺถุ.(๒๒๖)

๓๐๗.

กาสาวกณฺฐา พหโว, ปาปธมฺมา อสญฺญตา;


ปาปา ปาเปหิ กมฺเมหิ, นิรยนฺเต อุปปชฺชเรฯ

คนเป็นอันมากผู้อันผ้ากาสาวะพันคอแล้ว มีธรรมอันลามก ไม่สำรวม เป็นคนชั่วช้า ย่อมเข้าถึงนรกเพราะกรรมอันลามกทั้งหลาย. (๒๒:๒)

ธัมมปทปาฬิ-แปล ๒๑. ปกิณณกวรรค

๒๑. ปกิณฺณกวคฺโค

คาถาธรรมบท ปกิณณกวรรคที่ ๒๑

๑.อตฺตโนปุพฺพกมฺมวตฺถุ.(๒๑๖)

๒๙๐.

มตฺตา สุขปริจฺจาคา, ปสฺเส เจ วิปุลํ สุขํ;


จเช มตฺตาสุขํ ธีโร, สมฺปสฺสํ วิปุลํ สุขํฯ

ถ้าว่าปราชญ์พึงเห็นความสุขอันไพบูลย์ เพราะสละความสุขพอประมาณไซร้ 
เมื่อปราชญ์เห็นความสุขอันไพบูลย์ พึงสละความสุขพอประมาณเสีย. (๒๑:๑)

๒.กุกฺกุฏณฺฑขาทิกาวตฺถุ.(๒๑๗)

๒๙๑.

ปรทุกฺขูปธาเนน, อตฺตโน สุขมิจฺฉติ;


เวรสํสคฺคสํสฏฺโฐ, เวรา โส น ปริมุจฺจติฯ

ผู้ใดปรารถนาความสุขเพื่อตนด้วยการเข้าไปตั้งความทุกข์ไว้ในผู้อื่น

ผู้นั้นระคนแล้วด้วยความเกี่ยวข้องด้วยเวร ย่อมไม่พ้นไปจากเวร. (๒๑:๒)

ธัมมปทปาฬิ-แปล ๒๐. มรรควรรค

๒๐. มคฺควคฺโค

คาถาธรรมบท มรรควรรคที่ ๒๐

๑.ปญฺจสตภิกฺขุวตฺถุ.(๒๐๔)

๒๗๓.

มคฺคานฏฺฐงฺคิโก เสฏฺโฐ, สจฺจานํ จตุโร ปทา;


วิราโค เสฏฺโฐ ธมฺมานํ, ทิปทานญฺจ จกฺขุมาฯ

ทางมีองค์แปด ประเสริฐกว่าทางทั้งหลาย ธรรมอันพระอริยะเจ้าพึงถึง ๔ ประการ
ประเสริฐกว่าสัจจะทั้งหลายวิราคธรรมประเสริฐกว่าธรรมทั้งหลาย พระตถาคตผู้มีจักษุ

ประเสริฐกว่าสัตว์สองเท้าและอรูปธรรมทั้งหลาย. (๒๐:๑)

๒๗๔.

เอเสว มคฺโค นตฺถญฺโญ, ทสฺสนสฺส วิสุทฺธิยา;


เอตญฺหิ ตุมฺเห ปฏิปชฺชถ, มารเสนปฺปโมหนํฯ

ทางนี้เท่านั้นเพื่อความหมดจดแห่งทัศนะ ทางอื่นไม่มี เพราะเหตุนั้นท่านทั้งหลาย
จงดำเนินไปตามทางนี้แหละ เพราะทางนี้เป็นที่ยังมารและเสนามารให้หลง. (๒๐:๒)

ธัมมปทปาฬิ-แปล ๑๙. ธัมมัฏฐวรรค

๑๙. ธมฺมฏฺฐวคฺโค

คาถาธรรมบท ธัมมัฏฐวรรคที่ ๑๙

๑.วินิจฺฉยมหามตฺตวตฺถุ.(๑๙๔)

๒๕๖.

น เตน โหติ ธมฺมฏฺโฐ, เยนตฺถํ สหสา นเย;


โย จ อตฺถํ อนตฺถญฺจ, อุโภ นิจฺเฉยฺย ปณฺฑิโตฯ

บุคคลไม่ชื่อว่าตั้งอยู่ในธรรม ด้วยเหตุที่วินิจฉัยอรรถคดีโดยผลุนผลัน

ส่วนผู้ใดเป็นบัณฑิตวินิจฉัยอรรถคดี และความอันไม่เป็นอรรถคดีทั้งสอง. (๑๙:๑)

๒๕๗.

อสาหเสน ธมฺเมน, สเมน นยตี ปเร;


ธมฺมสฺส คุตฺโต เมธาวี, ธมฺมฏฺโฐติ ปวุจฺจติฯ

วินิจฉัยบุคคลเหล่าอื่นโดยความไม่ผลุนผลัน โดยธรรมสม่ำเสมอ

ผู้นั้นชื่อว่าคุ้มครองกฎหมายเป็นนักปราชญ์ เรากล่าวว่า ตั้งอยู่ในธรรม. (๑๙:๒)

ธัมมปทปาฬิ-แปล ๑๘. มลวรรค

๑๘. มลวคฺโค

คาถาธรรมบท มลวรรคที่ ๑๘

๑.โคฆาตกปุตฺตวตฺถุ.(๑๘๒)

๒๓๕.

ปณฺฑุปลาโสวทานิสิ; ยมปุริสาปิ จ เต อุปฏฺฐิตา;


อุยฺโยคมุเข จ ติฏฺฐสิ; ปาเถยฺยมฺปิ จ เต น วิชฺชติฯ

บัดนี้ท่านเป็นดุจใบไม้เหลือง

อนึ่งแม้บุรุษของพระยายมก็ปรากฏแก่ท่านแล้ว

ท่านตั้งอยู่ในปากแห่งความเสื่อม

อนึ่งเสบียงเดินทางของท่านก็ยังไม่มี. (๑๘:๑)

๒๓๖.

โส กโรหิ ทีปมตฺตโน; ขิปฺปํ วายม ปณฺฑิโต ภว;


นิทฺธนฺตมโล อนงฺคโณ; ทิพฺพํ อริยภูมึ อุเปหิสิฯ

ท่านจงทำที่พึงแก่ตน จงรีบพยายาม จงเป็นบัณฑิต

ท่านเป็นผู้มีมลทินอันขจัดแล้ว ไม่มีกิเลสเครื่องยียวน

จักถึงอริยภูมิอันเป็นทิพย์. (๑๘:๒)

ธัมมปทปาฬิ-แปล ๑๗. โกธวรรค

๑๗. โกธวคฺโค

คาถาธรรมบท โกธวรรคที่ ๑๗

๑.โรหิณีขตฺติยกญฺญาวตฺถุ.(๑๗๔)

๒๒๑.

โกธํ ชเห วิปฺปชเหยฺย มานํ; สญฺโญชนํ สพฺพมติกฺกเมยฺย;


ตนฺนามรูปสฺมึ อสชฺชมานํ; อกิญฺจนํ นานุปตนฺติ ทุกฺขาฯ

บุคคลพึงละความโกรธเสีย พึงละมานะเสีย

พึงก้าวล่วงสังโยชน์เสียทั้งหมด

ทุกข์ทั้งหลายย่อมไม่ตกตามบุคคลนั้น

ผู้ไม่ข้องอยู่ในนามรูป ไม่มีกิเลสเครื่องกังวล. (๑๗:๑)

๒.อญฺญตรภิกฺขุวตฺถุ.(๑๗๕)

๒๒๒.

โย เว อุปฺปติตํ โกธํ, รถํ ภนฺตํว วารเย;


ตมหํ สารถึ พฺรูมิ, รสฺมิคฺคาโห อิตโร ชโนฯ

บุคคลใดแล พึงห้ามความโกรธที่เกิดขึ้นแล้วไว้ได้

ดุจบุคคลห้ามรถซึ่งกำลังแล่นไปได้ ฉะนั้น

เรากล่าวบุคคลนั้นว่าเป็นสารถี คนนอกนี้เป็นคนถือเชือก. (๑๗:๒)

ธัมมปทปาฬิ-แปล ๑๖. ปิยวรรค

๑๖. ปิยวคฺโค

คาถาธรรมบทปิยวรรคที่ ๑๖

๑.ตโยปพฺพชิตวตฺถุ.(๑๖๕)

๒๐๙.

อโยเค ยุญฺชมตฺตานํ, โยคสฺมิญฺจ อโยชยํ;


อตฺถํ หิตฺวา ปิยคฺคาหี, ปิเหตตฺตานุโยคินํฯ

บุคคลประกอบตนในกิจที่ไม่ควรประกอบ และไม่ประกอบ

ตนในกิจที่ควรประกอบ ละประโยชน์เสีย มักถือเอาสัตว์

หรือสังขารว่าเป็นที่รัก ย่อมทะเยอทะยานต่อบุคคลผู้ประกอบตามตน. (๑๖:๑)

๒๑๐.

มา ปิเยหิ สมาคญฺฉิ, อปฺปิเยหิ กุทาจนํ;


ปิยานํ อทสฺสนํ ทุกฺขํ, อปฺปิยานญฺจ ทสฺสนํฯ

บุคคลอย่าสมาคมแล้วด้วยสัตว์หรือสังขารอันเป็นที่

รัก หรือด้วยสัตว์หรือสังขารอันไม่เป็นที่รัก ในกาลไหนๆ

เพราะการไม่เห็นสัตว์หรือสังขารอันเป็นที่รัก และการเห็น

สัตว์หรือสังขารอันไม่เป็นที่รัก เป็นทุกข์. (๑๖:๒)