Welcome to Palipage, The Guide to Language - Pāḷi ยินดีต้อนรับสู่ปาฬิเพจ รู้ภาษา.มีภาษี เรียนบาลี.ได้กุศล
๑๙๒. คนดีย่อมไม่เป็นที่รักของคนชั่ว
โอวเทยฺยานุสาเสยฺย, อสพฺภา จ นิวารเย;
สตญฺหิ โส ปิโย โหติ, อสตํ โหติ อปฺปิโยฯ
"บุคคลใด ย่อมให้โอวาท ย่อมสั่งสอน,
และห้ามผู้อื่นจากธรรมที่มิใช่ของสัตบุรุษ;
บุคคลนั้นแล ย่อมเป็นที่รักใคร่ของเหล่าสัตบุรุษ,
แต่จะไม่เป็นที่รักใคร่ของพวกอสัตบุรุษ.“
(กวิทัปปณนีติ หมวดคนดี ๑๙๒, โลกนีติ ๕๙, ขุ. ธ. ๒๕/๑๖, ขุ. เถร. ๒๖/๓๙๖)
..
๑๙๑. คับที่พอพน-คับคนเป็นทุกข์
ทุกฺโข นิวาโส สมฺพาเธ, ฐาเน อสุจิสงฺกเต;
ตโต อริมฺหิ อปฺปิเย, ตโตปิ อกตญฺญุนาฯ
"การอยู่ในสถานที่คับแคบ,
สกปรกรกรุงรัง ก็เป็นทุกข์;
ที่มีศัตรูไม่ชอบหน้ากัน เป็นทุกข์กว่านั้น,
อยู่ร่วมกับคนอกตัญญู เป็นทุกข์แม้กว่านั้นอีก.“
(กวิทัปปณนีติ หมวดคนดี ๑๙๑, โลกนีติ ๕๗, มหารหนีติ ๗๔)
..
๑๙๐. สิ่งที่สัตบุรุษสรรเสริญ
โกธํ วธิตฺวา น กทาจิ โสจติ,
มกฺขปฺปหานํ อิสโย วณฺณยนฺติ;
สพฺเพสํ วุตฺตํ ผรุสํ ขเมถ,
เอตํ ขนฺตึ อุตฺตมมาหุ สนฺโตฯ
"บุคคลฆ่าความโกรธได้แล้ว
จึงจะไม่เศร้าโศกในกาลไหนๆ,
ฤาษีทั้งหลายย่อมสรรเสริญการละความลบหลู่;
บุคคลควรอดทนคำหยาบที่ชนทั้งปวงกล่าว,
สัตบุรุษทั้งหลายกล่าวความอดทนนี้ว่าสูงสุด.“
(กวิทัปปณนีติ หมวดคนดี ๑๙๐, โลกนีติ ๕๗, ขุ.ชา. ๒๗/๒๔๕๘)
..
๑๘๙. ช้าเป็นการ-นานเป็นดี
น จ เวเคน กิจฺจานิ, กตฺตพฺพานิ กุทาจนํ;
สหสา การิตํ กมฺมํ, พาโล ปจฺฉานุตปฺปติฯ
"ก็ บุคคลไม่ควรทำกิจทั้งหลาย
โดยผลุนพลันในกาลไหน ๆ;
และไม่ควรให้ผู้อื่นทำโดยผลุนพลัน,
(เพราะการให้ทำการงานโดยผลุนพลัน)
คนเขลา ย่อมเดือดร้อนในภายหลัง.“
(กวิทัปปณนีติ หมวดคนดี ๑๘๙, โลกนีติ ๕๖, ขุ.ชา. ๒๗/๒๔๔๒ เตสกุณชาดก)
..
๑๘๘. สุนัขเห็นกัน-คนพาลเห็นคนดี
สุนโข สุนขํ ทิสฺวา, ทนฺตํ ทสฺเสติ หึสิตุํ;
ทุชฺชโน สุชนํ ทิสฺวา, โรสยํ หึสมิจฺฉติฯ
"สุนัขเห็นกัน, มันสะแหยง
ฟันให้กันแล้วก็กัดฟัดกัน;
คนพาลเห็นคนดีก็เช่นกัน,
เกิดหมั่นไส้ อยากเบียดเบียนเขา.“
(กวิทัปปณนีติ หมวดคนดี ๑๘๘, โลกนีติ ๕๕, ธัมมนีติ ๑๓๗)
..
๑๘๗. พ่อแม่คือตัวอย่างที่ประเสริฐ
มาตุเสฏฺโฐ สุภาโส หิ, ปิตุเสฏฺโฐ สุกิริโย;
อุโภ มาตุ ปิตุเสฏฺฐา, สุภาสา จ สุกิริยาฯ
„ลูกที่มีแม่เป็นคนดี มักพูดจาดีอ่อนหวาน,
ลูกที่มีพ่อเป็นคนดี มักมีกิริยาอ่อนโยน
ลูกมีพ่อและแม่ทั้งสองเป็นคนดี,
จะเป็นคนพูดจาสุภาพ มีกิริยาเรียบร้อย.“
(กวิทัปปณนีติ หมวดคนดี ๑๘๗, โลกนีติ ๕๓, ธัมมนีติ ๒๕๐)
..
๑๘๖. ลูกไม้หล่นไม่ไกลต้น
มาตุหีโน ทุพฺภาโส หิ, ปิตุหีโน ทุกฺกิริโย;
อุโภ มาตุปิตุหีนา, ทุพฺภาสา จ ทุกฺกิริยาฯ
“จริงแท้ แม่เป็นคนเลว ลูกก็พูดจาหยาบคาย,
พ่อเป็นคนเลว ลูกก็มีกิริยาก้าวร้าว;
หากแม่และพ่อทั้งสองเป็นคนเลว,
ลูกๆก็พลอยเลวทั้งการพูดและการกระทำ.“
(กวิทัปปณนีติ หมวดคนดี ๑๘๖, โลกนีติ ๕๑, ธัมมนีติ ๓๔๒)
..
๑๘๕. คนชั่วคนดีชอบต่างกัน
ภมรา ปุปฺผมิจฺฉนฺติ, คุณมิจฺฉนฺติ สชฺชนา;
มกฺขิกา ปูติมิจฺฉนฺติ, โทสมิจฺฉนฺติ ทุชฺชนาฯ
“หมู่ภมรชอบดอกไม้,
คนดีชอบคุณธรรม;
แมลงวันชอบของบูดเน่า,
คนชั่วชอบสิ่งไม่เป็นประโยชน์.“
(กวิทัปปณนีติ หมวดคนดี ๑๘๕, โลกนีติ ๕๑, ธัมมนีติ ๓๔๒)
..
