Welcome to Palipage, The Guide to Language - Pāḷi ยินดีต้อนรับสู่ปาฬิเพจ รู้ภาษา.มีภาษี เรียนบาลี.ได้กุศล
๕. อย่าดูหมิ่นปัญญาว่าน้อย
อปฺปกํ นาติมญฺเญยฺย, จิตฺเต สุตํ นิธาปเย,
วมฺมิโกทกพินฺทูว, จิเรน ปริปูรติ.
“ไม่ควรดูหมิ่นปัญญาที่ได้เรียนมาว่าเล็กน้อย,
ควรจดจำปัญญาที่ได้เรียนมาไว้ในจิต,
ปัญญาจะค่อย ๆ เพิ่มขึ้นจนเต็มเปี่ยม,
เหมือนจอมปลวกและหยาดน้ำ ฉะนั้น.“
(โลกนีติ, หมวดบัณฑิต, คาถาที่ ๕; กวิทัปปณนีติ ๘๐)
..
๔. ศิลป์ดีกว่าทรัพย์
สิปฺปา สมํ ธนํ นตฺถิ, สิปฺปํ โจรา น คณฺหเร,
อิธ โลเก สิปฺปํ มิตฺตํ, ปรโลเก สุขาวหํฯ
“ ทรัพย์ที่เสมอด้วยศิลป์ ย่อมไม่มี,
ศิลปะโจรลักเอาไปไม่ได้,
วิชาความรู้เป็นกัลยามิตรในโลกนี้,
และเป็นเหตุนำสุขมาให้ในโลกหน้า.“
(โลกนีติ, หมวดบัณฑิต, คาถาที่ ๔; ธัมมนีติ ๑๗, กวิทัปปณนีติ ๙)
..
อลสสฺส กุโต สิปฺปํ, อสิปฺปสฺส กุโต ธนํ;
อธนสฺส กุโต มิตฺตํ, อมิตฺตสฺส กุโต สุขํ;
อสุขสฺส กุโต ปุญฺญํ, อปุญฺญสฺส กุโต วรํฯ
„คนเกียจคร้าน จะมีศิลปะแต่ไหน?
คนไร้ศิลปะ จะมีทรัพย์แต่ไหน?
คนไร้ทรัพย์ จะมีมิตรแต่ไหน?
คนไร้มิตร จะมีความสุขแต่ไหน?
คนไม่มีความสุข จะมีบุญแต่ไหน?
คนไม่มีบุญ จะได้นิพพานแต่ไหน?“
(โลกนีติ, หมวดบัณฑิต, คาถาที่ ๓; ธัมมนีติ ๑๖, กวิทัปปณนีติ ๔)
..
๒. ความสำคัญของ “โลกนีติ”
นีติ โลเก ปุริสสฺส สาโร,
มาตา ปิตา อาจริโย จ มิตฺโต;
ตสฺมา หิ นีตึ ปุริโส วิชญฺญา,
ญาณี มหา โหติ พหุสฺสุโต จฯ
“นีติศาสตร์ เป็นแก่นสารของบุรุษในโลก
ประดุจมารดาบิดา ครูอาจารย์ และญาติมิตร,
เหตุนั้นแล บุรุษผู้รู้นีติศาสตร์อย่างแจ่มแจ้ง,
จึงนับว่าเป็นนักปราชญ์ผู้มีปัญญา
เป็นผู้ยิ่งใหญ่ และเป็นพหูสูตร.“
(โลกนีติ, หมวดบัณฑิต, คาถาที่ ๒)
..
โลกนีติปาฬิ - แปล
๑. ปัณฑิตกัณฑ์ - หมวดบัณฑิต
๑. คัมภีร์โลกนีติ-ปณามคาถา
โลกนีตึ ปวกฺขามิ, นานาสตฺถสมุทฺธฏํ;
มาคเธเนว สงฺเขปํ, วนฺทิตฺวา รตนตฺตยํ ฯ
“ข้าพเจ้า กราบไหว้พระรัตนตรัยแล้ว จักกล่าวโลกนีติ(ปกรณ์)
ซึ่งได้รวมเอาความรู้นานาไว้ ด้วยภาษาบาฬี โดยสังเขป.“
(โลกนีติ, หมวดบัณฑิต, คาถาที่ ๑)
..
๓๔.
มิเน ผคฺคุณมาสมฺหิ, สุรภิคนฺธิกา สุภา;
ปุปฺผนฺติ วนมฺหิ ทุมา, นวปตฺเตหิ โสภเรฯ
๑๑. มาฆมาส - เดือนกุมภาพันธ์
๓๑.
กุมฺเภสุ มาฆมาเส หิ, ตูลทุมา สุปุปฺผเร;
ปุมฺตาลา มธุรรสํ, มานุชานํ ททนฺติ จฯ
๑๐. ผุสสมาส - เดือนมกราคม
๒๘.
มกาเร ผุสฺสมาเสปิ, ปุปฺผนฺติ ปวายนฺติ จ;
สุนีลวลฺลิปุปฺผานิ, ชนมโนหรานิปิฯ
๙. มาคสิรมาส-เดือนธันวาคม
๒๕.
ธนุราสีมาคสิร-, มาเส เหมนฺตสมฺมเต;
สตฺติธรสุปูชาวฺห-, สภาปิ สมฺปวตฺติตาฯ
๘. กัตติกมาส-เดือนพฤศจิกายน
๒๒.
กตฺติกมาสเสฏฺเฐปิ , สมฺปโมทนฺติ มานุชา;
โกสีตกีปุปฺผานิ จ, วิกสนฺติ วายนฺติ จฯ
๗. อัสสยุชมาส - เดือนตุลาคม
๑๙.
วสฺสิเก อสฺสยุชิมฺหิ, วิกสนฺติ อเนกธา;
ปทุมาทิทกชานิ, ปุปฺผานิ มนุญฺญานิ เวฯ
๖. โปฏฐปาทมาส-กันยายน
๑๖.
กญฺญาราสิสมฺมเต หิ , โปฏฺฐปาทสุมาสเก;
นทีสุ ทกปูริตา, กฏปตฺถตสาทิสาฯ
๕. สาวณมาส-สิงหาคม
๑๓.
สีเห สาวณมาสมฺหิ, สลากทานมุตฺตมํ;
เทนฺติ สาธโว มานุสา, สทฺทหนฺตา วตฺถุตฺตยํฯ
